ในงาน Thailand 7th OSS Festival มี session ของคุณ Kay Koll ซึ่งเป็น Technical Marketing, Desktop Solutions จาก StarOffice Division บริษัท Sun Microsystem ซึ่งบินมาจากเยอรมนีเพื่อเล่าว่า OpenOffice.org 3.0 มีอะไรใหม่ที่น่าสนใจ ผมได้รายงานไว้ใน Live blogging ไปบ้างแล้ว แต่ขอเอามาเขียนใหม่ให้เป็นเรื่องเป็นราว โดยจะรวมกับบทสัมภาษณ์คุณ Kay Koll ซึ่งผมมีโอกาสสัมภาษณ์ในวันนั้นด้วย

ดาวน์โหลดสไลด์ของ Kay Koll อ่านประกอบ (PDF)

คุณ Kay Koll ถ่ายกับป้าย OpenOffice.org

OpenOffice.org 2.0 ออกเมื่อเดือนตุลาคมปี 2005 นับถึงตอนที่เขียนนี้ก็เกือบ 2 ปีแล้ว ที่ผ่านมาเราเห็นเวอร์ชันอัพเดตใหญ่ 2 ตัวคือ 2.1 และ 2.2 ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงในระดับฟีเจอร์ไม่มากนัก (ส่วนมากเน้นการแก้บั๊กมากกว่า) ถึงแม้ว่า OOo ซีรีย์ 2.x จะพัฒนาขึ้นจาก OOo 1.x มาก แต่วัดกันในแง่การใช้งานแล้วก็ยังตาม Microsoft Office อยู่เยอะ และถ้ายิ่งนับ Microsoft Office 2007 ที่ออกมาเมื่อต้นปี 2007 นี้ ช่องว่างก็ยิ่งถ่างออกไปอีก

ความหวังทั้งมวลจึงตกไปอยู่ที่ OpenOffice.org 3.0 ที่มีกำหนดออก 1 ปีให้หลังนับจากนี้ เดือนกันยายนปี 2008

Roadmap ของ OpenOffice.org 3.0

มีอะไรใหม่ใน OpenOffice.org 3.0

สิ่งที่ทุกคนอยากรู้คือ OpenOffice.org 3.0 จะมีอะไรใหม่เพิ่มขึ้นบ้าง และเป็นความหวังในการใช้ชุดซอฟต์แวร์สำนักงานแบบโอเพนซอร์สได้หรือเปล่า ขอแยกรายละเอียดเป็นแต่ละฟีเจอร์

ประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้น
Kay Koll บอกว่า OOo 3.0 จะเปิดโปรแกรมได้เร็วขึ้นกว่า OOo 2.0 ประมาณ 30-50% (ขึ้นกับปัจจัยต่างๆ) และเปิด/เซฟเอกสารได้เร็วกว่าเดิม 50%

ระบบ Extensions
จากความสำเร็จของ Firefox ทำให้โปรแกรมรุ่นใหม่ๆ ใช้แนวทาง Extensions กันเป็นแถว ระบบ Extensions เข้ามาใน OOo 2.04 และปัจจุบันก็มี Extension ให้ใช้บ้างพอประมาณ ตัว Extensions Manager ก็จะมีความสามารถเพิ่มเรื่อยๆ ตั้งแต่การติดตั้ง/ลบ Extension ไปจนการเช็คเวอร์ชันของ Extension ว่าอัพเดตแค่ไหนอย่างไร

นอกจากการใช้หรือจัดการกับ Extension แล้ว ทาง OOo ยังใส่ใจกับการพัฒนา Extension ด้วย โดยจากเดิมที่เราต้องเขียน C++ กันสดๆ ก็พัฒนาขึ้นมาเป็นชุดเครื่องมือที่ใช้กับ NetBeans และ Eclipse สำหรับพัฒนาซอฟต์แวร์สำหรับ OOo หรือใช้ OOo เป็นฐาน

การสนับสนุน OpenDocument

ระหว่างที่สงครามฟอร์แมตไฟล์สำหรับงานเอกสารยังไม่จบไม่สิ้น แต่ละค่ายก็ปรับปรุงอาวุธใหม่ๆ ออกมาสู้กับฝ่ายตรงข้ามอยู่เรื่อย ถึงแม้ว่า OpenDocument 1.0 จะเข้าเป็นมาตรฐานของ ISO ไปตั้งแต่ปีที่แล้ว แต่ก็ยังถูกโจมตีจากฝ่ายตรงข้ามว่าขาดเรื่องการสนับสนุนคนพิการ และสูตรในการคำนวณ spreadsheet (ข่าวเก่า) ทางฝ่าย OASIS ที่ดูแลมาตรฐาน OpenDocument จึงปรับปรุงในเวอร์ชัน 1.1 และ 1.2 ตามลำดับ ซึ่งทั้งสองเวอร์ชันนี้จะใช้ได้กับ OOo 3.0

โปรดสังเกตตรา ISO ที่มุมบนขวา อีกค่ายยังไม่มีนะครับ :P

อีกเรื่องที่เกี่ยวข้องกันก็คือการที่คนจะใช้ OpenDocument กันเยอะๆ นั้น ก็ต้องมีโปรแกรมที่สนับสนุน OpenDocument กันเยอะๆ ด้วย ซึ่ง OpenOffice.org ก็เป็นโปรแกรมตัวหนึ่งที่สนับสนุน OpenDocument ครบครัน ดังนั้นแทนที่จะเขียนใหม่ ทำไมไม่เอาเทคโนโลยีของ OOo มาใช้เสียเลยล่ะ ไม่ต้องเปลืองแรง

ว่าแล้วทาง Sun ก็เตรียมออกชุดพัฒนา OpenDocument Toolkit สำหรับแพลตฟอร์มที่ได้รับความนิยมทั้งสองตัว คือ Java และ .NET

การสนับสนุนแมคอินทอช

แมคอินทอชเป็นแพลตฟอร์มที่ถูกลืมสำหรับซอฟต์แวร์ของซันหลายๆ ตัว (บางครั้งก็อาจไม่ลืม แต่ก็ได้ฟีเจอร์น้อยกว่าหรือช้ากว่า) ปัจจุบันผู้ใช้แมคอินทอชมีทางเลือกเพียง 2 ทาง คือ ใช้ OOo 2.x ผ่าน X11 (ของแอปเปิล) ซึ่งมีปัญหาในเรื่องพฤติกรรมของหน้าต่างไม่เป็นแบบแมค หรืออีกทางคือใช้ NeoOffice ซึ่งเป็นโครงการ fork ของ OOo โดยใช้ Java แทน X11 แต่ผลที่ได้ก็คือช้าสุดๆ และได้ฟีเจอร์ล้าหลัง OOo 2.x เวอร์ชันล่าสุดนานพอสมควร

เหตุผลของโครงการ OOo ก็คือมีนักพัฒนาบนแมคจำนวนน้อยกว่าแพลตฟอร์มอื่น ซึ่งตอนนี้สถานการณ์ดูดีขึ้น (ข่าวเก่า) และ OpenOffice.org 3.0 จะมีเวอร์ชันแมคเป็น supported platform แน่นอน (รายละเอียดล่าสุดดูได้จากหน้าของ Mac port)

PIM (Personal Information Manager)

สิ่งที่ขาดไปใน OOo 2.x ก็คือโปรแกรมแบบเดียวกับ Outlook (หรือที่เรียกกันว่า PIM) ซึ่งทำหน้าที่ในการติดต่อสื่อสาร เช่น อีเมล กรุ๊ปแวร์ ปฏิทินนัดหมาย สมุดที่อยู่

เมื่อแฟนๆ เรียกร้องเข้ามามาก ทาง OOo จึงตัดสินใจเพิ่มโปรแกรม PIM เข้ามา โดยใช้เทคโนโลยีที่มีอยู่แล้วก็คือ Mozilla Thunderbird/Calendar (ข่าวเก่า)

ตอนนี้ถ้าใครตามโครงการ Mozilla Calendar อยู่จะเห็นชัดเจนว่าพัฒนาการไปเร็วมาก เหตุผลก็เป็นเพราะ Sun ได้จ้างนักพัฒนาแบบเต็มเวลาสองคน ให้มาทำ Calendar โดยเฉพาะเพื่อใช้ใน OOo 3.0 ตามกำหนดแล้วโปรแกรม PIM เวอร์ชัน 1.0 จะเสร็จในช่วงกลางปี 2008

ผมถามคุณ Koll ว่ารูปแบบของ PIM จะเป็นอย่างไรกันแน่ระหว่าง Sunbird กับ Thunderbird+Lightning ซึ่งสรุปว่าเป็นอย่างหลัง สำหรับชื่อโปรแกรมว่าจะยังใช้ Thunderbird ต่อไป หรือ OOo จะเอามาทำแพกเกจแล้วเรียกโปรแกรมใหม่นั้นยังไม่ได้ข้อสรุป

ฟีเจอร์อื่นๆ

• Chart engine ตัวใหม่ (Chart2) มีฟีเจอร์หรูหรามากขึ้น (แต่ก็ยังไม่มี anti-alias ซึ่งคุณ Koll ให้เหตุผลว่าเป็นเรื่องข้อจำกัดทาง backend rendering ของ OOo เอง)
• Database report engine/designer - มีฟีเจอร์ประมาณ 80% ของตัว report ใน Microsoft Access
• สามารถอิมพอร์ต PDF เข้ามาใน Writer/Draw ได้ (อันนี้เจ๋งมาก) และสนับสนุน PDF/A
• SmartTag API แบบเดียวกับของ MS Office (แต่ไม่ compatible กัน) ในช่วงแรกจะมี API สำหรับ Java และ C++
• Impress สนับสนุน Dual Screen และมี Presentation Minimizer สำหรับบีบอัดสไลด์ให้มีขนาดเล็กลง
• Writer มีตัวอิมพอร์ต Word ตัวใหม่ (ที่น่าจะดีกว่าเดิม)
• Calc ปรับปรุงเรื่อง VBA Macro

สัมภาษณ์ Kay Koll

หมายเหตุ: คำสัมภาษณ์ส่วนที่มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับฟีเจอร์ของ OOo 3.0 ผมได้รวมเข้าไว้ข้างบนหมดแล้ว ตรงนี้มีแต่คำสัมภาษณ์ส่วนที่เหลือครับ

ถาม: ชุด OOo ยังขาดโปรแกรมสำหรับวาด flowchart แบบเดียวกับ Visio อยู่
ตอบ: การวาดแผนผังแบบง่ายๆ สามารถทำได้ผ่านโปรแกรม Draw แต่ก็ไม่ใช่โปรแกรมที่มาทดแทน Visio ได้ทั้งหมด โปรแกรมนี้ยังไม่อยู่ในแผนการของเรา และการสร้างโปรแกรมให้อ่านฟอร์แมตของ Visio ได้นั้นเป็นเรื่องที่ยุ่งยากมาก

ถาม: คุณคิดว่าอะไรเป็นปัญหาสำคัญสำหรับการใช้งาน OOo ในเอเชีย
ตอบ: การสนับสนุนภาษาท้องถิ่นเป็นหัวใจสำคัญ ปัจจุบัน OOo ยังสนับสนุนฟีเจอร์ของ Unicode 2.0 เท่านั้น (Unicode เวอร์ชันล่าสุดคือ 4.0) ซึ่งเป็นปัญหากับผู้ใช้ในประเทศจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ซึ่งทางเรากำลังเร่งพัฒนาเรื่องนี้อยู่

ถาม:แล้วนอกจากปัญหาด้านภาษาถิ่นล่ะครับ
ตอบ: โซลูชันระดับองค์กรขนาดใหญ่หลายๆ ตัว ยังต้องการ MS Office อยู่ ซึ่งเป็นปัญหาสำหรับลูกค้าที่ต้องการเปลี่ยนไปใช้ OOo

ถาม: ในทวีปยุโรปมีการใช้ OOo มากกว่าในสหรัฐ จริงไหมครับ
ตอบ: ใช่แล้วครับ เรื่องนี้เห็นชัดเจนมากในฝรั่งเศส ซึ่งหน่วยงานรัฐบาลจำนวนมากมีนโยบายใช้ซอฟต์แวร์เสรี/มาตรฐานเอกสารเปิด เพื่อลดความผูกพันกับซอฟต์แวร์จากต่างชาติ

ถาม: แล้วทางรัฐบาลฝรั่งเศสได้มีการติดต่อกับ StarDivision อย่างเป็นทางการบ้างไหมครับ เช่น ขอฟีเจอร์ด้านภาษาฝรั่งเศสเป็นพิเศษ
ตอบ: ไม่มีครับ การทำธุรกิจของ StarOffice/OpenOffice.org ในฝรั่งเศสนั้น เราทำผ่านตัวแทนจำหน่ายหรือพาร์ทเนอร์ทั้งหมด ไม่มีการติดต่อกับรัฐบาลโดยตรง แต่ผมก็สังเกตเห็นว่าในเมลลิ่งลิสต์ของ OOo มีอีเมลที่ลงท้ายด้วย .fr (จากหน่วยงานรัฐบาลของฝรั่งเศส) เป็นจำนวนมากเหมือนกัน

ลิงก์เพิ่มเติม

• Planned Features for 3.0 Release
• OOo 3.0 Release Schedule