นอกจากเป็นเกมยอดนิยมอันดับต้นๆ ณ เวลานี้แล้ว Dota 2 ยังเป็นเกมที่ถูกนำมาแข่งขันกันในรูปแบบของกีฬา esports อย่างแพร่หลาย มีการจัดตั้งทีมอาชีพ และจัดทัวร์นาเมนต์อย่างต่อเนื่องพร้อมเงินรางวัลมหาศาล มีคนดูทั่วโลกที่เฝ้ารอชมรอเชียร์ทีมโปรด ไม่ต่างกับการแข่งขันกีฬาปกติทั่วๆ ไป

เพื่อตอบรับกับกระแส esports ที่กำลังอยู่ในช่วงตื่นตัวแบบสุดๆ และกำลังถูกจับตามองจากคนในหลากหลายวงการไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิต คนทำโฆษณา แบรนด์สินค้า หรือ นักลงทุน ในฐานะที่เป็นคนหนึ่งซึ่งติดตาม Dota 2 ในฐานะการแข่งขันกีฬา จึงอยากจะลองชวนทุกคนทั้งคนที่ไม่เคยรู้จักเกมนี้มาก่อน หรือเคยเล่นแต่ไม่เคยติดตามการแข่งขันระดับมืออาชีพ มาลองเริ่มดู Dota 2 แบบ esports ไปกับบทความนี้ครับ

STEP 1: Dota 2 คืออะไร?

Dota 2 คือเกม MOBA (Multiplayer Online Battle Arena) ที่ถูกพัฒนาขึ้นมาโดย Valve บริษัทผู้พัฒนาและจัดจำหน่ายเกมจากอเมริกา

รูปแบบการเล่นคือผู้เล่นถูกแบ่งเป็น 2 ทีม ทีมละ 5 คน ผู้เล่นจะเลือกเล่นตัวละคร (ในเกมเรียกว่า Hero) ที่มีความสามารถแตกต่างกัน ร่วมมือกันไปทำลายฐานทัพใหญ่ (ในเกมเรียกว่า Ancient) ของอีกฝั่งให้แตก

ความสนุกของ Dota 2 คือการต้องร่วมมือกันเป็นทีมเพื่อบรรลุเป้าหมาย มีการสร้างกลยุทธ์ที่หลากหลายจาก Hero ที่แต่ละคนเลือกเล่น และความตื่นเต้นเร้าใจจากการเล่นที่ต้องปรับเปลี่ยนแผนการกันตลอดเวลา

เพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น ผมขอแนะนำคลิป TEDx ของ Clement 'Puppey' Ivanov ผู้เล่นมืออาชีพและกัปตันของ Team Secret ที่ได้พูดถึงภาพรวมของ Dota 2 เอาไว้อย่างละเอียดและเข้าใจง่ายครับ

STEP 2: Dota 2 ในฐานะ esports เป็นอย่างไร?

จริงๆ แล้ว esports กับการแข่งขันกีฬาทั่วไปแทบไม่แตกต่างกันเลย มีการแข่งขันจริงจังแบบมืออาชีพ มีการจัดตั้งทีมหรือสังกัดของผู้เล่น มีสปอนเซอร์เข้ามาสนับสนุน มีผู้เล่นซูเปอร์สตาร์ที่แฟนๆ ชื่นชอบ มีทัวร์นาเมนต์ตั้งแต่ระดับท้องถิ่นไปจนถึงระดับโลก มีการขายตั๋วเข้าชม (ทั้งแบบออนไลน์และออฟไลน์) เรียกได้ว่ากีฬาทั่วไปมีอะไร esports ก็มีแบบนั้นเหมือนกัน

สำหรับคนที่เริ่มสนใจ อยากจะลอง Dota 2 ในฐานะ esports กันบ้างแล้ว จุดเริ่มต้นแรกสุดที่อยากให้ลองชมก่อนคือหนังเรื่อง Free to Play: The Movie สารคดีตามติดชีวิตผู้เล่น Dota 2 ระดับมืออาชีพ 3 คน โดยพวกเขากำลังจะต่อสู้เพื่อชิงชัยในงาน The International กับเงินรางวัลรวม 1,000,000$ (ถือว่ามากที่สุดในขณะนั้น)

สิ่งที่จะได้จากหนังเรื่องนี้คือบรรยากาศจริงๆ ติดขอบสนามของการแข่ง รูปแบบของเกมเบื้องต้น และเบื้องหลังชีวิตของผู้เล่นแต่ละคนที่กว่าจะมาถึงจุดนี้ได้ พวกเขาต้องผ่านอะไรกันมาบ้าง มีทั้งความสนุก ความมัน และเรื่องราวดราม่าครบรสครับ

สามารถรับชมได้จาก Youtube ด้านล่าง (มีคำบรรยายภาษาไทยให้เลือกชมด้วย)

STEP 3: เริ่มสนใจละ แล้วทัวร์นาเมนต์ของ Dota 2 มันมีกี่ประเภท แบบไหนบ้าง?

หากลองแบ่งประเภททัวร์นาเมนต์ Dota 2 แบบคร่าวๆ สามารถแบ่งได้สองแบบหลักๆ คือ แบ่งตามผู้จัด และ แบ่งตามลักษณะของการแข่ง

แบ่งตามผู้จัด

ทัวร์นาเมนต์ที่จัดโดยบริษัท Valve เอง มีชื่อเรียกว่า Major ถือเป็นทัวร์นาเมนต์ใหญ่ประจำปี มีเงินรางวัลสูง และ โปรดัคชันการจัดงานที่ยิ่งใหญ่

รูปแบบของ Major จะจัดหมุนเวียนกันไปตามเมืองต่างๆ ทั่วโลก โดยในปี 2017 จะมีงาน Major 3 ครั้งด้วยกัน (ครั้งแรกที่จะถึงในเร็วๆ นี้คือ Kiev Major 2017)

สำหรับ Major ที่ใหญ่ที่สุดของปีคืองาน The International หรือเรียกกันย่อๆ ว่า TI เปรียบได้กับงานชิงแชมป์โลก เงินรางวัลส่วนหนึ่งจะมาจากส่วนแบ่งการซื้อไอเท็มภายในเกมจากคนเล่นเกมทั่วโลก

ส่วนทัวร์นาเมนต์ที่จัดโดยผู้จัดอื่น ก็มีความใหญ่เล็กแตกต่างกันไป ถ้าเป็นเจ้าใหญ่ๆ ที่จัดต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี ที่เป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่ ESL One, DreamLeague, SL i-League StarSeries, Dota Asia Championship, The Summit เป็นต้น

แบ่งตามลักษณะของการแข่ง

• ทัวร์นาเมนต์แบบ Online ส่วนใหญ่เป็นทัวร์นาเมนต์ขนาดเล็ก มีการแข่งขันกันแบบออนไลน์เท่านั้น ผู้เล่นแต่ละทีมไม่ได้มาเจอกันแบบตัวเป็นๆ มักใช้แข่งกันในโซนของตัวเอง หรือ ใช้ในการแข่งขันรอบคัดเลือกประจำภูมิภาคของทัวร์นาเมนต์ขนาดใหญ่ เพื่อหาตัวแทนไปเล่นในรอบสุดท้าย
• ทัวร์นาเมนต์แบบ Offline หรือ LAN Event ส่วนใหญ่ใช้กับทัวร์นาเมนต์ขนาดใหญ่ เชิญผู้เล่นจากที่ต่างๆ มาแข่งในสถานที่เดียวกัน มีถ่ายทอดสดผ่านจอให้กับผู้ชมภายในงาน และถ่ายทอดผ่านช่องทางออนไลน์ในเวลาเดียวกัน ไม่ต่างอะไรกับการแข่งขันกีฬาตามปกติ บรรยากาศในงานจะตื่นเต้นและคึกคักไปด้วยเสียงเชียร์และอารมณ์ร่วมของคนดูในสนามนั้นเอง

STEP 4: เวลาแข่ง เขาใช้โหมดไหน? BO / Round Robin / ฯลฯ คืออะไร เกิดมาไม่เคยได้ยิน?

โดยทั่วไปแล้ว โหมดที่ใช้ในการแข่งขันอย่างเป็นทางการของ Dota 2 คือ Captains Mode ในโหมดนี้จะให้ทั้งสองทีมผลัดกัน Pick (เลือก Hero ที่ต้องการจะเล่น) และ Ban (แบน Hero นี้ออกไป ทั้งสองทีมไม่สามารถเลือกเล่นได้) ตรงนี้แตกต่างจากการเล่นในโหมดทั่วไป ที่สามารถเลือก Hero ที่ต้องการได้ตามใจชอบ

การ Pick/Ban นี้จะทำในระยะเวลาที่จำกัด และบางครั้งผลการแข่งของเกมสามารถรู้ได้ตั้งแต่ตอน Pick/Ban เพราะการเลือก Hero ของทีมที่สัมพันธ์กัน และการแบน Hero ตัวถนัดของฝ่ายตรงข้ามออกไป หรือ Ban เพื่อทำลายแผนฝั่งตรงข้าม สามารถชี้ขาดเกมได้เลยทีเดียว

นอกจากนี้ ยังมีคำศัพท์ที่เรามักจะเห็นบ่อยๆ เวลาดูการแข่งขัน Dota 2 ดังนี้

• BO X = Best Of X หรือ แข่งกัน X เกม ทีมที่ชนะมากกว่าก็ถือเป็นผู้ชนะ
• Round Robin= แข่งแบบพบกันหมดในกลุ่ม คำนี้จะพบในการแข่งขันรอบแบ่งกลุ่มหรือ Group Stage
• Single Elimination = การแข่งขันแบบแพ้คัดออก แพ้ครั้งเดียวคือตกรอบเลย
• Double Elimination = การแข่งขันที่หากแพ้ครบสองครั้งจะตกรอบ

Double Elimination คำนี้อาจจะไม่คุ้นหูกันเท่าไร ลองมาดูภาพประกอบกันครับ

จากภาพ จะเห็นได้ว่าสายการแข่งขันจะถูกแบ่งออกเป็นสายบนและสายล่าง

เมื่อเริ่มแข่งทีมจะเริ่มที่สายบน (Winner’s Bracket) และถ้าหากแพ้ก็จะตกลงมายังสายล่าง (Loser’s Bracket) และถ้ายังแพ้ตอนอยู่สายล่างอีก ก็จะต้องออกจากการแข่งขันไป ทีมในสายล่างก็จะต้องเจอกับทีมที่ตกลงมาจากสายบนไปเรื่อยๆ และถ้าหากเป็นผู้ชนะในสายล่าง ก็ได้ไปพบกับผู้ชนะสายบนในรอบชิงชนะเลิศนั่นเอง

STEP 5: เอาล่ะ เข้าใจกติกาเบื้องต้นแล้ว ทีนี้จะรู้ได้ไงว่า วันไหนจะมีแข่ง หาดูได้ที่ไหน?

เว็บไซต์ที่ใช้ติดตามข่าวสารการแข่งขัน Dota 2 มีดังนี้

GosuGamers Dota 2 : เว็บรวบรวมข่าวสารและการแข่งขัน Dota 2 (และ esports เกมอื่นๆ)​ ที่ใช้งานได้ง่ายที่สุดเว็บหนึ่ง ด้านขวาบนของเว็บจะมี Matchticker ที่จะบอกให้เรารู้ว่า กำลังจะมีการแข่งขันคู่ไหนบ้าง จะแข่งกันในอีกกี่ชั่วโมง แข่งกันในรายการอะไร และเมื่อกดเข้าไปก็จะเข้าไปยังหน้า Streaming ของการแข่งขันนั้นๆ ทันที

Liquipedia Dota 2 : เปรียบได้กับ wikipedia ของ Dota 2 เว็บนี้คือคลังข้อมูลที่ใหญ่ที่สุด มีตั้งแต่ประวัติของผู้เล่น รายละเอียดของทีมต่างๆ สถิติการย้ายทีมของผู้เล่น รายละเอียดทัวร์นาเมนต์พร้อมอัพเดทผลการแข่งขันแบบเรียลไทม์ และ ข้อมูลเบื้องต้นของเกมนี้ เรียกได้ว่า มาที่เดียวครบ จบทุกอย่างที่อยากรู้

theScore esports : Application บนมือถือเพื่อติดตามผลการแข่งขันกันแบบสดๆ มีทั้งหน้าจอแสดงสถิติต่างๆ ในเกม รวมถึงลิงค์สำหรับดูการถ่ายทอดสด นอกจากนี้ ยังมีข่าวสาร บทสัมภาษณ์​และบทวิเคราะห์ให้อ่านอีกด้วย
ลิงค์ดาวน์โหลด: iOS, Android

The Dreamcasters : สำหรับคนที่ภาษาอังกฤษไม่แข็งแรง แต่อยากเข้าใจถึงรายละเอียดของการแข่งขันในแต่ละเกมแบบเจาะลึก ขอแนะนำทีมพากย์จาก The Dreamcasters ที่นอกจากจะพากย์ได้อย่างดุเด็ดเผ็ดมันส์ไม่แพ้กับนักพากย์เมืองนอกแล้ว ยังมีการวิเคราะห์เกมระหว่างแข่งและพร้อมความรู้เกี่ยวกับตัวเกมไปพร้อมๆ กัน อ่านบทสัมภาษณ์ของทีมงานนี้ได้ที่นี่

NoobFromUA : ถ้าหากเวลาไม่เอื้ออำนวยในการดูถ่ายทอดสด ขอเชิญที่ YouTube Channel นี้ ซึ่งจะรวบรวมไฮไลท์เด็ดๆ จังหวะคอมโบโดนๆ ของแต่ละแมตช์การแข่งขันให้เราดูย้อนหลัง

STEP 6: มาครับ พร้อมดูแล้ว แต่จะเริ่มจากเชียร์ทีมไหนดี มีทีมแนะนำไหม?

ทัวร์นาเมนต์ Dota 2 ระดับนานาชาติ จะใช้วิธีแบ่งทีมตามภูมิภาคที่ทีมนั้นๆ เล่นอยู่ เพื่อใช้สำหรับการแข่งขันรอบคัดเลือกระดับภูมิภาค เพื่อหาผู้ชนะเป็นตัวแทนไปแข่งรอบสุดท้าย (ดังนั้น หากทีมที่มีผู้เล่นชาวยุโรปทั้งทีม แต่มีต้นสังกัดของทีมอยู่ที่สหรัฐอเมริกา ก็จะถูกจัดเป็นทีมในโซนอเมริกา เป็นต้น)

บทความนี้จะขอแนะนำทีมเด่นๆ จากแต่ละภูมิภาคตามความคิดของผู้เขียน เพื่อที่ว่านักดูมือใหม่จะได้ลองติดตามผลงานของพวกเขากันดูครับ

โซนอเมริกา

• Evil Geniuses : โดดเด่นด้วยความสามารถเฉพาะตัวของผู้เล่น อดีตแชมป์โลก The International 2015
• Digital Chaos : รองแชมป์ The International 2016 และ เพิ่งคว้าแชมป์แรกให้ตัวเองมาหมาดๆ จากงาน ESL One Genting 2017
• ทีมน่าสนใจอื่นๆ : Team NP / compLexity Gaming

โซนยุโรป

• OG : แชมป์ Major 3 สมัยที่ทำผลงานได้ดีอย่างต่อเนื่อง
• Ad Finem : ทีมม้ามืดจากประเทศกรีซ เอาชนะใจผู้ชมทั่วโลกได้จากการผลิกทุกโผ คว้ารองแชมป์ Boston Major 2016 แม้ว่าจะเข้าแข่งขันในงาน Major เป็นครั้งแรก
• ทีมน่าสนใจอื่นๆ : Team Liquid / Team Secret / Alliance

โซน CIS (กลุ่มประเทศที่แยกตัวจากสหภาพโซเวียต)

• Natus Vincere (Na'Vi) : หนึ่งในทีมขวัญใจชาวไทย มี Danil “Dendi” Ishutin ผู้เล่นตำแหน่ง Mid lane คือผู้เล่นที่มีแฟนคลับติดตามมากที่สุดคนหนึ่งของโลก
• Virtus.Pro : เดินเกมด้วยเกมบุกที่ดุดันตามแบบฉบับของทีมจากโซนนี้
• ทีมน่าสนใจอื่นๆ : Vega Squardon / Team Spirit

โซนจีน

• Wings Gaming : แชมป์โลกทีมล่าสุดจากงาน The International 2016 จุดเด่นคือความหลากหลายของ Hero ที่เลือกเล่น
• Newbee : อดีตแชมป์ The International 2014 ที่ผลงานค่อยๆ กลับมาดีขึ้นเรื่อยๆ ในระยะหลังนี้
• ทีมน่าสนใจอื่นๆ : Invictus Gaming / Team VG.J

โซน SEA

• Signature.Trust : ทีมที่เรียกได้ว่าเป็นตัวแทนของประเทศไทย ได้รับเชิญเข้าร่วมการแข่งขันอย่างต่อเนื่อง
• Team Faceless : อีกหนึ่งขวัญใจของชาวไทย เพราะมีผู้เล่นชาวไทย Anucha “Jabz” Jirawong ร่วมทีมอยู่ในขณะนี้
• ทีมน่าสนใจอื่นๆ : Execration, TNC Pro Team, Fnatic

ธรรมชาติของทีม Dota 2 (และ esposts อื่นๆ) คือการเปลี่ยนแปลงตัวผู้เล่นที่อาจเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ทั้งจากการยุบทีม ต้นสังกัดเลือกที่จะปล่อยทีมในสังกัดเดิมออก เพื่อหาทีมใหม่มาเข้าสังกัด หรือการเปลี่ยนผู้เล่นในทีมแบบยกแผง ดังนั้น ผู้ชมหลายคนจึงเลือกที่จะตามเชียร์ตัวผู้เล่นมากกว่าตัวทีม

Dota 2 Ranking จาก GosuGamers

STEP 7: ดูแข่งจบแล้ว อยากรู้ว่าแฟนๆ Dota 2 ทั่วโลกเขาคิดอย่างไร เขาคุยอะไรกันบ้าง ต้องไปที่ไหน?

ชุมชนคนเล่นและคนดู Dota 2 ที่ใหญ่ที่สุดอยู่ที่ Reddit /r/Dota2 ข้างในมีการพูดคุยแลกเปลี่ยนกันแบบชนิดที่ต้องเรียกครอบจักรวาล ตั้งแต่การอัพเดทผลการแข่งขัน การปล่อยมุกตลก แลกเปลี่ยนเทคนิคการเล่น ไฮไลท์จังหวะสำคัญในการแข่งขัน ทั้งจริงจังและช็อตเรียกเสียงฮา รายงาน Bug ของเกม ไปจนถึงการแฉและดราม่าในวงการ Dota 2

สรุปส่งท้าย

ส่วนตัวแล้ว มองว่า esports น่าจะเป็นอีกหนึ่งวงการที่เติบโตขึ้นเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่อง เห็นได้จากการที่มีทีมกีฬามืออาชีพ บริษัทยักษ์ใหญ่ (อย่างเช่น Alibaba) หรือ แวดวงสื่อ (ESPN เริ่มมีการถ่ายถอดสด esports ผ่านช่องของตัวเองแล้ว) เริ่มกระโดดเข้ามาร่วมวงกันมากขึ้นเรื่อยๆ

หวังว่าบทความนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีสำหรับเกมเมอร์ที่อยากจะเปลี่ยนจาก “คนเล่น” มาเป็น “คนดู” ทุกคน ได้สัมผัสถึงคำว่า “การเล่นเกม”​ ในอีกมิติหนึ่งที่จริงจัง ตื่นเต้น และ มีความสนุกสนาน ไม่ต่างจากกีฬาทั่วไปครับ

แหล่งข้อมูล

• Dota 2 Blog
• RockPaperShotgun
• Liquipedia Dota 2