ไมโครซอฟท์ประกาศเปิดซอร์สโค้ดของ MS-DOS 4.00 นำขึ้น GitHub ให้เผยแพร่ทั่วไป

ไมโครซอฟท์เคยเปิดซอร์สโค้ดของ MS-DOS 1.25 และ 2.0 ในปี 2014 และนำขึ้น GitHub ในปี 2018 ประกาศรอบนี้คือการเปิดซอร์สโค้ดของเวอร์ชัน 4.0 ที่ใหม่กว่าเดิม

Canonical ประกาศออก Ubuntu 24.04 LTS โค้ดเนม Noble Numbat ซึ่งถือเป็นรุ่นซัพพอร์ตระยะยาว LTS รุ่นที่ 10 ของ Ubuntu ด้วย (รุ่นแรกคือ 6.04 LTS)

ของใหม่ใน Ubuntu 24.04 LTS มีจำนวนมาก ได้แก่

แอปเปิลเผยแพร่ OpenELM (Open-source Efficient Language Models) ชุดโมเดล AI ภาษาขนาดใหญ่ (LLM) แบบโอเพนซอร์ส ที่สามารถทำงานได้บนอุปกรณ์ ไม่ต้องเชื่อมต่อกับคลาวด์เซิร์ฟเวอร์ โดยสามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Hugging Face

OpenELM มีทั้งหมด 8 โมเดล เป็น 4 โมเดลที่ยังไม่ถูกเทรน และอีก 4 โมเดลที่ผ่านการเทรนปรับแต่งมาแล้ว ขนาดพารามิเตอร์มีตั้งแต่ 270M ถึง 3B

Fedora Linux ออกเวอร์ชัน 40 มีของใหม่ดังนี้

• GNOME 46
• KDE Plasma 6
• Fedora Atomic Desktops อิมเมจแบบระบบแพ็กเกจ ostree แก้ไขภายหลังไม่ได้
• ผนวกเอาแพ็กเกจ PyTorch เข้ามาเป็นดีฟอลต์เป็นครั้งแรก ตอนนี้ยังรองรับเฉพาะการรันบนซีพียู แต่ในอนาคตจะเพิ่มเครื่องมือ PyTorch เข้ามาทั้งชุด
• ผนวกเอาแพ็กเกจ ROCm 6 ของจีพียูค่าย AMD เข้ามาในชุด และจะเปิดใช้งานกับ PyTorch ในอนาคต

ที่มา - Fedora

Home Assistant ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สสำหรับบ้านสมาร์ทโฮม ประกาศตั้งมูลนิธิ Open Home Foundation มาเป็นผู้ดูแลโครงการอย่างเป็นทางการ

Home Assistant มีจุดกำเนิดจาก Paulus Schoutsen อยากเขียนโปรแกรมควบคุมหลอดไฟอัจฉริยะ Philips Hue จึงเขียนโค้ดแล้วนำขึ้น GitHub ในปี 2013 จากนั้นโครงการก็เติบใหญ่เรื่อยมาจนกลายเป็นระบบควบคุมสมาร์ทโฮมที่ยิ่งใหญ่อลังการ

ในปี 2018 ตัวของ Schoutsen ตั้งบริษัทชื่อ Nabu Casa ขึ้นมารับผิดชอบการพัฒนาโครงการ มีโมเดลธุรกิจแบบ subscription เช่าพื้นที่คลาวด์สำหรับควบคุม-เก็บข้อมูลจากอุปกรณ์ IoT อย่างไรก็ตาม โมเดลของ Nabu Casa ที่หากำไรเชิงพาณิชย์ กลับทำให้โครงสร้างของโครงการ Home Assistant ที่เป็นโอเพนซอร์สไม่ชัดเจนนัก

Supabase ระบบ backend-as-a-service แบบโอเพนซอร์สประกาศฟีเจอร์ใหม่เพิ่มเติมคือระบบการเข้าถึงไฟล์ด้วยโปรโตคอล S3 จากเดิมที่มี API เฉพาะทางของตัวเอง

Supabase Storage เป็นโครงการย่อยภายใต้กลุ่ม Supabase และเป็นหนึ่งในไม่กี่โครงการที่สามารถใช้โปรโตคอล S3 ได้ในตัว โดยก่อนหน้านี้ Minio เป็นโครงการยอดนิยม แต่ก็มีแนวทางของตัวเองที่จะเป็นระบบสตอเรจเต็มรูปแบบต้องการ etcd เพื่อเก็บ metadata ขณะที่ Supabase ต้องการใช้ PostgreSQL

สำนักงานรัฐบาลดิจิทัลฝรั่งเศส (Direction interministérielle du Numérique – DINUM) มอบรางวัล BlueHats มูลค่า 10,000 ยูโรให้กับ Simon Kelley ผู้ดูแลโครงการ Dnsmasq มากว่า 20 ปี

Dnsmasq เป็นโปรแกรมทำหน้าที่สองหน้าที่ คือ DHCP Server สำหรับแจกจ่ายไอพีในเน็ตเวิร์ค และ DNS Proxy สำหรับส่งต่อการคิวรีค่า DNS ตัว Kelley พัฒนาโปรแกรมนี้เพราะต้องการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตจากในบ้านผ่านพีซีของเขา แต่ในยุคนั้นการใช้เราท์เตอร์ในบ้านยังเป็นเรื่องใหม่มาก (การเชื่อมต่อแทบทั้งหมดเป็นโปรโตคอล PPP)

ทุกวันนี้ Dnsmasq กลายเป็นหัวใจของเราท์เตอร์ขนาดเล็กส่วนใหญ่ในโลก ตัวโปรแกรมพัฒนาด้วยภาษา C มีขนาดโค้ดเพียง 50,000 บรรทัดเท่านั้น

สงครามศาสนาที่คงอยู่มายาวนานของวงการโปรแกรมเมอร์คือ การย่อหน้าด้วย space vs tab ซึ่งก็คงยังไม่มีข้อยุติในเร็ววัน

เรื่องนี้เป็นประเด็นขึ้นมาอีกครั้ง เมื่อเว็บไซต์ The Register ไปค้นพบว่า Linus Torvalds ไปแก้โค้ดในเคอร์เนลลินุกซ์ ซึ่งในแพตช์นี้มีการแก้ไขเพียงอย่างเดียวคือเปลี่ยนอักขระ space มาเป็น tab

อย่างไรก็ตาม Linus ไม่ได้เลือกข้างในสงครามศาสนานี้แต่อย่างใด เพราะเหตุผลของเขาคือไฟล์ที่เขาแก้ไขคือ Kconfig ซึ่งเป็นไฟล์คอนฟิกค่าต่างๆ ของเคอร์เนล (ลักษณะเดียวกับ YAML ในปัจจุบัน) และมี parser รุ่นเก่าๆ บางตัวที่ยังเขียนมาได้ไม่ดีพอ ทำให้อ่านค่า space/tab ผิดพลาด

Linux Foundation ประกาศตั้งกลุ่ม Open Platform for Enterprise AI (OPEA) ทำมาตรฐานกลางสำหรับการประมวลผล Generative AI ในตลาดองค์กร

กลุ่ม OPEA เป็นกลุ่มเดียวกับที่อินเทลประกาศข่าวไว้เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เป้าหมายคือการสร้างแอพพลิเคชันแบบ retrieval-augmented generation หรือ RAG (เป็นเทคนิคการนำโมเดล LLM มาอ่านแหล่งข้อมูลภายนอก) ที่เป็นโอเพนซอร์ส ทำงานบนหน่วยประมวลผลค่ายใดๆ ก็ได้ ไม่จำกัดเฉพาะจีพียู NVIDIA ที่เป็นเจ้าตลาดอยู่เพียงค่ายเดียว

การมีอินเทลเป็นหัวหอก ย่อมทำให้ OPEA โฟกัสกับซีพียู Xeon และหน่วยเร่งประมวลผล Gaudi เป็นอย่างแรกๆ แม้ในตอนนี้ยังไม่มีผู้ผลิตฮาร์ดแวร์รายอื่นๆ เข้าร่วมก็ตาม

โครงการ PiVPN ที่เป็น shell script สำหรับการติดตั้ง VPN อย่างง่าย ประกาศออกเวอร์ชั่น 4.6.0 เป็นการสั่งลา หลังจากเริ่มโครงการมา 7 ปี รวมมีผู้ร่วมพัฒนา 84 คน โดย @4s3ti เป็นผู้ดูแลโครงการที่รับต่อมาจาก @0-kaladin

@4s3ti ระบุว่าเขาจะไม่ส่งต่อโครงการให้ใครยกเว้นผู้ก่อตั้งโครงการเริ่มต้นเท่านั้น สำหรับผู้สนใจคนอื่นๆ ที่ต้องการดูแลโครงการต่อต้อง fork โครงการไปเท่านั้น

แม้จะเป็นเวอร์ชั่นสั่งลา แต่ก็มีการแก้บั๊ก และเพิ่มฟีเจอร์รองรับ Pi-hole เข้ามาด้วย พร้อมกับแก้บั๊กเล็กๆ น้อยๆ และ refactor โค้ด

ที่มา - PiVPN

ปัญหาเรื่องความปลอดภัยของซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สมีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ (กรณีล่าสุดของ xz ที่เกือบสร้างผลกระทบในวงกว้าง โชคดีที่ตรวจเจอกันก่อน) ล่าสุดกลุ่มมูลนิธิผู้พัฒนาซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สหลายราย ประกาศจับมือกันเพื่อวาง "กระบวนการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่ปลอดภัย" แล้ว

โครงการนี้มี Eclipse Foundation เป็นเจ้าภาพ ร่วมด้วยองค์กรอีกจำนวนมาก ได้แก่ Apache Software Foundation, Blender Foundation, OpenSSL Software Foundation, PHP Foundation, Python Software Foundation, Rust Foundation

กูเกิลออกไลบรารีสำหรับบันทึกไฟล์ภาพเป็น JPEG ตัวใหม่ชื่อ Jpegli มีอัตราการบีบอัดภาพดีกว่าเดิม 35% เมื่อเทียบกับไลบรารี libjpeg62 ตัวที่ใช้งานกันแพร่หลายในปัจจุบัน

Jpegli ถูกเขียนขึ้นมาใหม่ทั้งหมด ใช้เทคนิคใหม่ๆ ในการเข้ารหัส/ถอดรหัส (encode/decode) ไฟล์ JPEG โดยยังคงความเข้ากันได้กับมาตรฐาน JPEG ของเดิม และถึงแม้ทำงานบีบอัดได้ดีขึ้น ไฟล์ภาพขนาดเล็กลง แต่ก็ยังความเร็วในการบีบอัด-คลายการบีบอัด ได้ระดับเดียวกับ libjpeg-turbo และ MozJPG

โครงการ xz ถูกฝังโค้ดวางทางเข้าเซิร์ฟเวอร์ผ่านช่องทาง secure shell นับเป็นเรื่องน่าตระหนก Russ Cox ก็ออกมาเรียบเรียงช่วงเวลาการทำงานของคนร้ายกลุ่มนี้

xz เป็นโครงการโดย Lasse Collin ที่ออกแบบไฟล์โดยใช้กระบวนการบีบอัดแบบ LZMA โดยรวมแล้วมันบีบอัดได้ดีกว่า gzip พอสมควร ไฟล์โดยรวมมีขนาดเพียง 70% ของ gzip จึงได้รับความนิยมสูง ตัวเคอร์เนลลินุกซ์เองก็ใช้กระบวนการบีบอัดนี้ แต่โครงการเริ่มมาตั้งแต่ปี 2005 และ Lasse ก็ดูแลโครงการเรื่อยมา

WordPress ออกเวอร์ชัน 6.5 โค้ดเนม “Regina” มีของใหม่ดังนี้

• Font Library ตัวจัดการคลังฟอนต์ในระบบเว็บไซต์ รองรับการติดตั้งฟอนต์ด้วยตัวเอง และการดึงฟอนต์จาก Google Fonts มาใช้งาน
• ปรับปรุงการจัดการ revision ของเนื้อหาให้ละเอียดกว่าเดิม ลงลึกถึงระดับแยกเป็นรายบล็อค เพื่อให้เห็นการเปลี่ยนแปลงว่าแก้ไขอะไรไปบ้าง
• จัดการภาพพื้นหลังในบล็อคได้ดีขึ้น รองรับการตั้งค่าสัดส่วน (aspect ratio) ของภาพ, เพิ่มชั้นสีวางทับภาพ (color overlay) และการใส่เงาใต้ภาพ
• จัดการลิงก์ได้ดีขึ้น ปรับ UI ตอนแทรกลิงก์ใหม่ให้เรียบง่าย เพิ่มปุ่มสำหรับคัดลอกลิงก์ไปใช้งาน
• ปรับปรุงประสิทธิภาพกว่า 110 จุด ตัว Editor โหลดได้เร็วขึ้นจากเดิม 2 เท่า

ที่มา - WordPress

NetBSD โครงการระบบปฏิบัติการสายยูนิกซ์ตระกูล BSD อีกตัว ออกเวอร์ชัน 10.0 ซึ่งถือเป็นเวอร์ชันใหญ่ครั้งแรกในรอบ 4 ปี (เวอร์ชัน 9.0 ออกปี 2020)

ของใหม่ใน NetBSD 10.0 มีทั้งการปรับปรุงประสิทธิภาพหลายจุด รองรับฮาร์ดแวร์ใหม่จำนวนมากโดยเฉพาะบอร์ดสาย Arm, ปรับปรุงการทำงานกับ virtualization ทั้ง Xen และ HyperV, รองรับ WireGuard สำหรับการเชื่อมต่อ VPN, ปรับปรุงการเข้ารหัส cryptography ให้แข็งแรงขึ้น

ที่มา - NetBSD, Notebookcheck

Andres Freund นักพัฒนาจากไมโครซอฟท์รายงานถึงโค้ดของโครงการ xz โปรแกรมบีบอัดที่ได้รับความนิยมกว้างขวาง แต่มีสัปดาห์ที่ออกมามีเวอร์ชั่นใหม่ 5.6.0 และ 5.6.1 ที่มีพฤติกรรมแปลกๆ เมื่อสอบสวนเพิ่มเติมกลับพบว่าโค้ดเหล่านี้ถูกใส่เพิ่มเข้ามาในสคริปต์ build จาก tarball โดยไม่มีโค้ดใน repository จริง

จากการสอบสวนเพิ่มเติม พบว่าแม้ตัวโค้ดเองจะไม่ได้ทำงานผิดปกติอะไรเมื่อไลบรารี liblzma ถูกเรียกจาก OpenSSH ไลบรารีจะพยายามแทรกฟังก์ชั่นเข้าไปแทนฟังก์ชั่นถอดรหัสกุญแจ RSA ใน OpenSSH แม้จะยังไม่มีข้อมูลเต็มรูปแบบว่าโค้ดพยายามทำอะไร แต่ก็แสดงเจตนาว่านักพัฒนาพยายามแทรกโค้ดเพื่อเจาะระบบ secure shell

Linux Foundation ประกาศตั้งโครงการ Valkey ซึ่งเป็นการ fork โครงการ Redis ที่เพิ่งปรับเปลี่ยนไลเซนส์ซอฟต์แวร์จาก BSD มาเป็น SSPL ตามแนวทางของบริษัท Redis Inc. ผู้พัฒนาหลักของโครงการ

กลุ่มบริษัทไอทีที่ประกอบด้วย Intel, Arm, Google, Samsung, Qualcomm, Fujitsu, Imagination, VMware ร่วมกับ Linux Foundation ก่อตั้งกลุ่ม Unified Acceleration (UXL) Foundation พยายามสร้างมาตรฐานเปิดสำหรับชิปเร่งการประมวลผล (accelerator) ที่มีหลากหลายยี่ห้อในท้องตลาด

งานของ UXL จะอิงกับสเปก oneAPI ที่ Intel บุกเบิกมาหลายปีแล้ว เพื่อมาถ่วงดุลกับ CUDA ของ NVIDIA ที่เป็นเจ้าตลาดนี้มายาวนาน และกลายเป็นตัวช่วยรักษาส่วนแบ่งตลาดจีพียูของ NVIDIA เนื่องจากซอฟต์แวร์จำนวนมากในวงการนั้นอิงกับ CUDA (เหมือน Intel ไปเรียกพวกมาช่วยสนับสนุน oneAPI)

ช่วงหลายปีที่ผ่านมา เราเห็น Rust ถูกนำไปใช้เขียนซอฟต์แวร์พื้นฐานสำคัญๆ หลายตัวที่เดิมสร้างด้วย C/C++ ด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัยที่ระดับตัวภาษา Rust เอง ตัวอย่างโครงการลักษณะนี้คือ su/sudo ตัวใหม่ที่เขียนด้วย Rust, Rustls โครงการทดแทน OpenSSL, mod_tls ของ Apache เป็นต้น

ในโลกของลินุกซ์ยังมีซอฟต์แวร์พื้นฐานที่เรียกรวมๆ ว่า coreutils (ย่อมาจาก Core Utilities) ตัวอย่างที่ใช้บ่อยๆ คือคำสั่งอย่าง ls, ln, more, chmod, chown, cat, printenv, wc เป็นต้น ซอฟต์แวร์เหล่านี้ถูกสร้างโดยโครงการ GNU มายาวนานตั้งแต่ยุค 90s และพัฒนาด้วยภาษา C

Drew DeVault ผู้ก่อตั้งบริษัท SourceHut แพลตฟอร์มพัฒนาซอฟต์แวร์ ประกาศแยกโครงการ Redis ออกมาเป็นโครงการโอเพนซอร์สในชื่อ Redict หลังจาก Redis Labs ประกาศเปลี่ยนไลเซนส์ไปเป็น SSPL ที่กระทบต่อการให้บริการคลาวด์

การแยกโครงการนี้ทำพร้อมกับเปลี่ยนไลเซนส์แน่นขึ้นเล็กน้อยเป็น LGPL ซึ่งสามารถทำได้ เพราะเดิม Redis ใช้ BSD-3 เข้ากันได้กับ LGPL และนักพัฒนา Redict อนุญาตให้ใช้โค้ดใหม่เป็น LGPL ผสมไปกับโค้ดเดิมที่ดึงมาจาก Redis

โครงการที่แยกออกมาจาก Redis มีก่อนหน้านี้แล้ว เช่น โครงการ KeyDB ที่แยกออกมาเพื่อพยายามซัพพอร์ตการประมวลผลแบบ multithread ก็ได้รับความนิยมพอสมควร

ไมโครซอฟท์ปล่อยโครงการ Garnet ระบบแคชประสิทธิภาพสูงที่ใช้โปรโตคอล RESP ของ Redis ทำให้สามารถใช้ไคลเอนต์ Redis ต่อเข้าไปยังเซิร์ฟเวอร์ Garnet ได้ทันที

ทีมพัฒนา Garnet คือ Microsoft Research ที่ใช้ Garnet สาธิตงานวิจัยหลายตัวสำหรับการออกแบบระบบแคชประสิทธิภาพสูง โครงสร้างหลักเป็นสโตร์สองชุด ชุดหนึ่งเก็บข้อมูลสตริง อีกชุดเก็บข้อมูลอื่นที่ซับซ้อนกว่า เช่น Set, Hash, List, หรือ Geo การเชื่อมต่อ TLS และอ่านข้อมูลสตอเรจถูกออกแบบให้ไม่สวิตช์เธรดระหว่างการทำงานเพื่อลด overhead

ผลทดสอบ Garnet นั้นดีกว่า Redis 7.2, KeyDB, ไปจนถึง Dragonfly โดยเฉพาะในกรณีที่ส่งคำสั่งเป็นแบตช์ใหญ่ๆ และค่า latency ก็ต่ำกว่าชัดเจน

Redis ประกาศเปลี่ยนไลเซนส์โครงการจากเดิมเป็น BSD ที่ให้อิสระสูงมาเป็น SSPL แบบเดียวกับ MongoDB และ Elasticsearch

SSPL ออกแบบโดย MongoDB บังคับว่าผู้นำโค้ดไปให้บริการคลาวด์ต้องเปิดเผยซอร์สโค้ดอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องไปด้วย ทำให้ในทางปฎิบัติไม่มีผู้ให้บริการคลาวด์รายใดนำโค้ดเหล่านี้ไปใช้หากไม่ได้ซื้อไลเซนส์ทางธุรกิจ

ทาง Redis ระบุว่าตั้งแต่ Redis 7.4 เป็นต้นไปผู้ให้บริการคลาวด์ต้องทำข้อตกลงกับบริษัท Redis ล่วงหน้า โดยทาง Redis ยอมรับว่าการเปลี่ยนไลเซนส์แบบนี้จะทำให้โครงการ Redis ไม่ใช่โอเพนซอร์สอีกต่อไป แต่ก็พยายามสร้างสมดุลระหว่างธุรกิจและการเปิดกว้างให้ใช้งาน

ที่มา - Redis

GNOME 46 ออกเวอร์ชันใหม่ตามรอบทุก 6 เดือน เวอร์ชันนี้มีของใหม่หลายอย่างดังนี้

xAI สตาร์ทอัพด้าน AI ของ Elon Musk โอเพนซอร์ส Grok-1 โมเดล LLM ของบริษัท ซึ่งในซอร์สมีทั้งค่าพื้นฐานจำเป็นคือ Weight และโครงสร้างเครือข่าย ตามที่ Musk เคยประกาศไว้ก่อนหน้านี้

Grok-1 เป็นโมเดลขนาด 314 พันล้านพารามิเตอร์ ใช้เทคนิคการเรียนรู้แบบ Mixture-of-Experts (MoE) ตัวโอเพนซอร์สนี้เป็นโมเดลในระยะก่อนการเทรน (Pre-training) สถานะ ณ เดือนตุลาคม 2023 จึงยังไม่ได้ถูกปรับแต่งเพื่อแอพพลิเคชันหรือลักษณะการนำไปใช้งานใดโดยเฉพาะ

สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ github.com/xai-org/grok

ที่มา: xAI

ข่าวสั้นจาก Elon Musk ในฐานะเจ้าของ xAI สตาร์ทอัพด้าน AI ที่มีแชทบอตถามตอบ Grok ให้บริการ โดยเขาโพสต์ข้อความใน X ว่า xAI จะโอเพนซอร์ส Grok ภายในสัปดาห์นี้

Musk เปิดตัว Grok เมื่อพฤศจิกายนปีที่แล้ว และชูจุดเด่นว่า Grok เรียนรู้ข้อมูลจาก X แบบเรียลไทม์ โดยจะเปิดให้ใช้งานกับผู้สมัคร X Premium