เช้านี้อ่านข่าวบล็อกนั้น เห็นข่าว Mandriva Linux ออกแผ่น Live CD ที่สามารถใช้ Metisse (โครงการจากประเทศฝรั่งเศสด้วยกัน เข้าใจว่าจะอ่านว่า เมตีส) ได้ทันที ในชื่อ Mandriva One 2007 GNOME – Metisse Inside! และจากการที่เคยเข้าไปที่เว็บไซต์ของโครงการ Metisse ดูการสาธิตทั้งภาพนิ่ง, ภาพเคลื่อนไหวมาแล้ว เลยเกิดกิเลสอยากลองเล่นดูบ้าง ครั้นจะโหลด ISO ขนาด 717,486 KiB มาเพียงเพื่อจะลองเล่นดูก็ใช่ที่ เลยลองค้นวิธีติดตั้ง Metisse บน Ubuntu จาก Ubuntu Forums ดู พออ่านไปเรื่อย ๆ พบว่าหลายคนประสบปัญหาการคอมไพล์ Metisse จากรหัสต้นฉบับ โชคดีที่พบว่ามีผู้ใจบุญสร้างแพกเกจ deb สำหรับ Ubuntu 6.10 ไว้ให้แล้ว เลยดาวน์โหลดแพกเกจมาทดลองติดตั้งดู

คำออกตัว : ขั้นตอนต่าง ๆ ต่อไปนี้เป็นการทดลองติดตั้งซอฟต์แวร์ที่ยังไม่เสถียร จากแพกแกจที่มิได้ออกอย่างเป็นทางการจากแหล่งที่มีลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์รับรอง ผู้เขียนบทความไม่รับประกันผลลัพธ์หรือความเสียหายใด ๆ จากการทำตามขั้นตอนเหล่านี้ อนึ่ง การทำตามขั้นตอนเหล่านี้อาจเป็นอันตรายต่อเด็กและสตรีมีครรภ์ ผู้ปกครองควรพิจารณา (เรต น ๑๓)

ขั้นแรก ถ้ายังไม่เคยแก้ไขแหล่งซอฟต์แวร์ (repository) ให้เปิดใช้แหล่งซอฟต์แวร์ universe เสียก่อน (อาจเปิดใช้ multiverse ด้วยก็ได้ แต่เข้าใจว่าไม่จำเป็น) จากนั้น ดาวน์โหลดไฟล์ nucleo_0.6_i386.deb และ metisse_0.4.0-rc4_i386.deb จากหน้านี้ เมื่อดาวน์โหลดแฟ้มครบถ้วนแล้วให้ดับเบิลคลิกที่แฟ้ม nucleo_0.6_i386.deb เพื่อติดตั้งแพกเกจด้วยโปรแกรม gdebi ซึ่งโปรแกรมจะตรวจสอบ, ดาวน์โหลดและติดตั้งแพกเกจอื่น ๆ ที่จำเป็นต้องใช้ให้เอง เมื่อแพกเกจ nucleo ติดตั้งเรียบร้อยแล้วจึงค่อยติดตั้งแพกเกจ metisse จากแฟ้ม metisse_0.4.0-rc4_i386.deb ด้วยวิธีเดียวกัน เมื่อการติดตั้งเสร็จสิ้นแล้วเราสามารถเรียกใช้ Metisse ได้จากบรรทัดคำสั่ง เช่นในกรณีของผม หน้าจอความละเอียด ๑๒๘๐ คูณ ๘๐๐ จุดภาพ และความละเอียดของสี ๒๔ บิต ให้ป้อนบรรทัดคำสั่งดังนี้

$ Xmetisse -ac -depth 24 -geometry 1280x800 :1 &

$ metisse-start-fvwm &

เมื่อป้อนคำสั่งในบรรทัดที่สองแล้ว เราก็จะเข้าสู่หน้าจอของ Metisse ซึ่งเกิดจากการติดต่อกับ X server ที่เราได้สั่งเปิดรอไว้ด้วยคำสั่งแรก แนะนำให้เปิดเว็บเบราว์เซอร์จากเมนูของ Metissa แล้วเปิด URL ที่ http://insitu.lri.fr/metisse/docs/using.html เพื่อทดลองการสั่งการต่าง ๆ ด้วยแป้นพิมพ์หรือเมาส์ตามที่ระบุใน URL ข้างต้น

คุณสมบัติที่น่าสนใจอันหนึ่งของ Metisse คือ rock and roll ซึ่งอาจบรรยายได้คร่าว ๆ ว่า เราสามารถเลือกข้อความโดยการลากเมาส์บนข้อความในหน้าต่างที่ถูกบังอยู่บางส่วนได้ทันที โดยขณะที่กำลังลากเมาส์นั้น หน้าต่างอื่น ๆ จะม้วนหลบโดยอัตโนมัติเพื่อให้เราสามารถเลือกข้อความได้ตามต้องการ และเมื่อปล่อยปุ่มเมาส์จากการลาก หน้าต่างที่ม้วนอยู่นั้นก็จะคลี่ออกดังเดิม ดังรูปข้างล่างนี้

เนื่องจาก Metisse ยังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนา จึงพบปัญหาในการใช้งานอยู่บ้าง เช่นเมื่อเปิดบางโปรแกรม ตัว X client ซึ่งเรียกใช้ด้วย metisse-start-fvwm จะพัง แต่เนื่องจาก X server (Xmetisse) ยังคงอยู่ เราจึงยังสามารถป้อนคำสั่ง metisse-start-fvwm เพื่อติดต่อกับ X server ได้อีกครั้ง ปัญหาอื่นที่พบเช่น บางครั้งด้วยความเคยชิน ผู้ใช้อาจกดแป้น Alt+Tab เพื่อสลับโปรแกรมที่เปิดอยู่ แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือการกลับไปที่หน้าจอของ window manager เดิม (เช่น GNOME) อย่างไรก็ตาม เราสามารถกด Alt+Tab เพื่อกลับไปยัง Metisse ได้ เมื่อกลับไปที่หน้าจอ Metisse แล้วให้กดแป้น Alt อีกครั้ง มิฉะนั้นจะไม่สามารถดำเนินการต่าง ๆ ด้วยแป้นพิมพ์หรือเมาส์ตามปกติได้

จากการได้ลองเล่น พบว่า Metisse เป็นส่วนเชื่อมประสานกับผู้ใช้แบบกราฟิกที่มีการตอบสนองรวดเร็ว อีกทั้งมีแนวคิดและการนำไปปฏิบัติ (implementation) ที่น่าสนใจไม่น้อยทีเดียว คาดว่า Ubuntu รุ่นต่อไป (Feisty Fawn) น่าจะได้บรรจุแพกเกจนี้ไว้เป็นทางเลือกอีกทางของ window manager หรืออย่างน้อยก็มีบุคคลที่สามจัดทำแพกเกจต่อไปเรื่อย ๆ อย่างแน่นอน