ปีนี้ประเด็นสำคัญของโลกออนไลน์ไทยคงเป็นประเด็นกฎหมายเศรษฐกิจดิจิตอลที่ออกมารวดเดียวสิบฉบับ ขณะที่แรงสนับสนุนกฎหมายเหล่านี้มาจากฝั่งทหาร ที่ระบุว่า "ไม่ได้ทำผิดก็ไม่ต้องกลัวการตรวจสอบ" เมื่อปี 2555 คณะกรรมมาธิการทหาร วุฒิสภา ได้ทำรายงาน "สื่อสังคมออนไลน์กับภัยคุกคามความมั่นคงของชาติ" (PDF จากเว็บวุฒิสภา) เนื้อหาของรายงานฉบับนี้น่าจะทำให้เราได้เข้าใจมุมมองของการผลักดันกฎหมายและนโยบายหลายอย่างในปีที่ผ่านมา วันนี้ผมจึงยกประเด็นหลายประเด็นจากรายงานนี้มาสรุปไว้

เนื่องด้วยผมมีโอกาสได้ไปเข้าชมงาน eGov Day 2015 ที่จัดขึ้นที่ลาน Eden ศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ เมื่อวันที่ 26 เม.ย. โดยเฉพาะบูธโครงการ Smart Citizen Info ตามคำเชิญชวนของโปรแกรมเมอร์ที่ผมรู้จักท่านนึงซึ่งมีส่วนร่วมโดยตรงกับโครงการนี้ แม้ว่าจะโดนชวนตั้งแต่ปีที่แล้ว (เกือบลืมไปแล้ว) แต่ด้วยความสงสัยที่มีต่อบัตรประชาชนแบบสมาร์ทการ์ดว่าตกลงมันมีประโยชน์อย่างไรจะได้ใช้งานจริงได้เมื่อไหร่ จึงได้เดินทางไปหาคำตอบที่ผมเองเชื่อว่าหลายๆ คนก็คงอยากทราบเช่นกัน

ข่าวต่อเนื่องจากกสทช. เห็นชอบให้เลื่อนการจ่ายเงินค่าประมูลทีวีดิจิตอล ในการประชุมวันเดียวกันทางกสทช. ก็อนุมัติเงินจากกองทุนวิจัยและพัฒนากิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม เพื่อประโยชน์สาธารณะ เป็นจำนวนเงินกว่า 47 ล้านบาท โดยผ่านการอนุมัติทั้งหมด 14 โครงการ แต่มีโครงการด้านไอที ทั้งหมด 7 โครงการ ได้แก่

นายลี เซียนลุง นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ บุตรชายคนโตของนายลี กวนยู กล่าวปาฐกถาในงาน Founders Forum แสดงวิสัยทัศน์ถึงนโยบาย Smart Nation ของสิงคโปร์ แม้เนื้อหาส่วนมากจะพูดถึงภาพรวมของนโยบายไอทีประเทศ แต่ช่วงหนึ่งเขาก็พูดถึงเรื่องส่วนตัว ว่าเขาเคยเพลิดเพลินกับการเขียนโปรแกรม โดยโปรแกรมสุดท้ายที่เขาเขียน คือโปรแกรมแก้ Sudoku ที่เขียนด้วย C++ เขาระบุว่าเพราะเขาเขียน C++ จึงค่อนข้างล้าสมัยแล้ว และลูกชายทั้งสองคนของเขาเรียนด้านไอทีจบจาก MIT แนะนำให้เขาอ่านหนังสือสอนภาษา Haskell เขาคิดว่าจะอ่านมันหลังจากเกษียณอายุแล้ว

ศูนย์ความร่วมมือป้องกันไซเบอร์แห่งนาโต้ (NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence - CCDCOE) เริ่มงาน Locked Shields 2015 งานซ้อมป้องกันการโจมตีไซเบอร์ใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของโลก ปีนี้มีชาติเข้าร่วม 16 ชาติ รวมผู้เชี่ยวชาญกว่า 400 คน

การซ้อมครั้งนี้จะซ้อมป้องกันการโจมตีระดับรัฐ ผู้เข้าร่วมจะได้รับมอบหมายให้ป้องกันโครงสร้างของประเทศสมมติที่ชื่อว่า Berylia อย่างไรก็ดี ความขัดแย้งระหว่างชาตินาโต้และรัสเซียทำให้ผู้เชี่ยวชาญให้ความเห็นว่าการจำลองครั้งนี้น่าจะจำลองจากการโจมตีจากแฮกเกอร์ที่รัฐบาลรัสเซียหนุนหลัง

หลังจาก กสทช. สุทธิพล ทวีชัยการ ลาออกไปเป็น กรรมการตรวจเงินแผ่นดิน เมื่อปีที่แล้ว ทำให้คณะกรรมการ กสทช. เหลือ 10 คนจากเดิม 11 คน และต้องสรรหากรรมการคนใหม่มาทำหน้าที่แทน

เพิ่มเติมจากที่คณะกรรมการเตรียมการด้านดิจิทัลฯ ประกาศแผนจัดตั้งศูนย์ข้อมูลแห่งชาติ ในงานสัมมนาที่จัดขึ้นโดยสำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (สรอ.) ว่าด้วยการปูแผนงานเพื่อรับกับการก้าวไปสู่รัฐบาลดิจิทัลยังมีรายละเอียดเพิ่มเติมที่น่าสนใจอีกดังนี้

เริ่มต้นด้วยเรื่องการขยายการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ได้มีการจัดตั้งบรอดแบนด์แห่งชาติสำหรับติดตั้งเครือข่ายใยแก้วนำแสงให้เข้าถึงได้จากทุกพื้นที่ทั้งสถานประกอบการ หรือพื้นที่พักอาศัยของประชาชน โดยไม่ต้องออกกฎหมายมารองรับ ซึ่งคาดการณ์ว่าจะแล้วเสร็จภายในปี 2560 นี้

ในการประชุมคณะกรรมการเตรียมการด้านดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2558 (งานเดียวกับข่าวเห็นชอบ กสทช. เดินหน้าประมูล 4G) คณะกรรมการฯ ยังมีมติให้หน่วยงานราชการไทยไม่สามารถของบซื้อ-ทำศูนย์ข้อมูล (data center) เฉพาะหน่วยงานของตัวเองได้อีกต่อไป แต่ต้องเปลี่ยนมาใช้ "ศูนย์ข้อมูลแห่งชาติ" แทน ตามแผนการบูรณาการศูนย์ข้อมูลภาครัฐ (Data Center Consolidation) เพื่อลดความซ้ำซ้อนของงบประมาณ

ศูนย์ข้อมูลแห่งชาติจะเปิดให้เอกชนเข้ามาประมูลโครงการในเร็วๆ นี้ โดยโครงการจะต้องดำเนินการเสร็จภายใน 12 เดือน ตอนนี้สำนักงานรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (EGA) กำลังศึกษารายละเอียด

ข่าวสั้นจากงานงาน"ธุรกิจไทยขับเคลื่อนไทยสู่ความมั่งค­ั่งยั่งยืนด้วยมาตรฐานสากล : Thai Corporate Moving toward Sustainable Growth,DJSI"ครับ

ในยุคสมัยแห่ง big data ที่การวิเคราะห์ข้อมูลสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ รัฐบาลสหรัฐก็ตอบรับความเปลี่ยนแปลงนี้ด้วยการแต่งตั้ง "หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ข้อมูล" (Chief Data Scientist) ขึ้นมาวางนโยบายด้าน big data ของประเทศแล้ว

รัฐบาลบารัค โอบามา ใช้วิธีดึงผู้บริหารสายไอทีไปช่วยงานหลายคน โดยสหรัฐอเมริกามีทั้ง CTO (Chief Technology Officer) และ CIO (Chief Information Officer) ครั้งแรกในสมัยรัฐบาลโอบามารอบแรก

พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) กล่าวในรายการคืนความสุขให้คนในชาติ ว่า โลกโซเชียลมีเดียในปัจจุบันนั้นมีความโหดร้ายอยู่มาก โดยเฉพาะการให้ร้ายคนอื่นอย่างไม่มีหลักฐานหรือข้อเท็จจริง ที่ทำให้คนเสพข้อมูลเหล่านี้เกิดความโกรธเกลียดซึมลึกเข้าไปในใจ โดยไม่มีการให้อภัยกัน ซึ่งพลเอกประยุทธ์มองว่าเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ก็ควรจะมีการให้อภัยกันบ้าง และถ้ามีอะไรขัดข้อง ตนเองก็พร้อมพูดคุยและเข้าสู่กระบวนการ เพื่อไม่ให้ลุกลามบานปลาย ทั้งนี้ขอให้ทุกคนไม่ใช้โซเชียลเป็นช่องทางในการตอบโต้กัน เพื่อแสดงออกถึงวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของไทย สร้างตัวอย่างที่ดีให้แก่เด็กและเยาวชน

หนึ่งสัปดาห์หลังพันโทกิตติภพ เธียรสิริวงษ์ แสดงความเห็นในงานเสวนาพ.ร.บ.ความมั่นคงไซเบอร์ว่า "ไม่ได้ทำผิดก็ไม่ต้องกลัวการตรวจสอบ" เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ทางเว็บสำนักข่าวอิศราก็ได้รับแจ้งจากบริษัท CSLOXINFO อ้างคำสั่งคสช. ให้ระงับบทความบัญชีทรัพย์สินของ พล.อ.ปรีชา จันทร์โอชา น้องชายของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ด้วยเหตุผลว่า "ยุยง+ปลุกระดม"

คำสั่งนี้ส่งมาทางออนไลน์ เมื่อตรวจสอบกลับไปยังปลัดไอซีทีก็ยังไม่สามารถตรวจสอบได้ชัดเจน

เมื่อวานนี้ (6 ก.พ.) ตัวแทนสมาคมวิชาชีพด้านสื่อและไอทีหลายราย เช่น สภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ, สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย, สมาคมผู้ดูแแลเว็บไทย, สมาคมผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต, สมาคมผู้ผลิตสื่อออนไลน์, กลุ่มอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์ ได้เข้าพบนายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี เพื่อเสนอความเห็นต่อร่างกฎหมายดิจิทัล 10 ฉบับ ซึ่งปัจจุบันอยู่ในชั้นของคณะกรรมการกฤษฎีกา

นายวิษณุ ให้สัมภาษณ์หลังการพูดคุยว่ารัฐบาลต้องการรับฟังความเห็นจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยยอมรับว่าร่างกฎหมายชุดนี้มีปัญหาจริงใน 3 ประเด็น คือ

ที่สหรัฐอเมริกา เว็บไซต์หนังสือพิมพ์ The Columbus Dispatch รายงานข่าวโดยอ้างจากรายงานข่าวของทางสำนักข่าว Bloomberg อีกทีหนึ่งว่า IBM กำลังอยู่ระหว่างการผลักดันการแก้ไขกฎหมายบางฉบับ ที่จะทำให้ระบบประมวลผลข้อมูล Watson ของตัวเอง ไม่ต้องอยู่ภายใต้การกำกับของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐฯ (FDA: Food and Drug Administration) ซึ่งทาง IBM พยายามผลักดันมานานกว่า 2 ปีแล้ว

รัฐบาลสหรัฐอเมริกาเดินหน้าสนับสนุนเรื่องความโปร่งใสของข้อมูล (open data) โดยโพสต์แผนงบประมาณประจำปี 2016 ลงสื่อหลายช่องทาง

กูเกิลประกาศร่วมมือกับบริษัท PricewaterhouseCooper (PwC) ประมูลโครงการปรับปรุงระบบจัดการข้อมูลสุขภาพของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ มูลค่าโครงการ 2 พันล้านดอลลาร์

โครงการของกระทรวงกลาโหมนี้ มีชื่อว่า Department of Defense Healthcare Management Systems Modernization (DHMSM) โดยส่วนที่ PwC และกูเกิลร่วมกับประมูลคือ Electronic Health Record (EHR) ที่เก็บข้อมูลของผู้ได้รับผลประโยชน์ด้านสุขภาพจากกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ทั้งทหารปลดประจำการ, ทหารที่ประจำการอยู่, และผู้ได้รับผลประโยชน์อื่นเช่นครอบครัว รวม 9.7 ล้านคน

ระบบนี้จะรวบฐานข้อมูลสุขภาพเข้ามาอยู่ในฐานข้อมูลเดียว ทาง PwC ระบุว่าการที่มีกูเกิลในทีมจะช่วยให้โซลูชั่นสามารถทำงานได้คุ้มค่าเงินลงทุน

มีรายงานข่าวจากสำนักข่าว Deutsche Welle ของเยอรมนี ที่อ้างหนังสือพิมพ์ในท้องถิ่นอีกทีหนึ่งว่า มีการตรวจพบสปายแวร์ในไดรฟ์ USB ของเจ้าหน้าที่ระดับสูงผู้ทำงานใกล้ชิดกับนายกรัฐมนตรีของเยอรมนี Angela Merkel ซึ่งเป็นสปายแวร์ที่มีชื่อว่า "Regin" ที่มีความสลับซับซ้อนในการทำงาน

จากรายงานระบุว่า เจ้าหน้าที่รายดังกล่าวได้บันทึกร่างสุนทรพจน์ของนายกรัฐมนตรีลงไดรฟ์ USB จากนั้นก็นำกลับไปทำงานที่บ้านด้วยคอมพิวเตอร์ส่วนตัว ก่อนที่จะกลับมาเปิดร่างดังกล่าวที่สำนักงานอีกครั้ง จึงพบว่าโปรแกรมป้องกันไวรัสแจ้งเตือนว่าพบสปายแวร์ Regin ดังกล่าว ทำให้ฝ่ายที่รับผิดชอบ ต้องทำการตรวจสอบเครื่องคอมพิวเตอร์พกพาที่ใช้งานอยู่เครื่องอื่นๆ (ซึ่งมีความปลอดภัยสูง) ก่อนจะพบว่าไม่ได้รับผลกระทบในครั้งนี้

ต่อจากข่าว รัฐบาลเตรียมเสนอกฎหมาย "กระทรวงดิจิทัล" วันนี้ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีเห็นชอบร่างกฎหมาย 2 ฉบับที่เกี่ยวข้องกับ "กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม" แล้ว

จากนโยบายเปลี่ยนชื่อกระทรวงไอซีทีเป็น "กระทรวงดิจิตอลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม" ความคืบหน้าล่าสุดคือ ม.ร.ว.ปรีดิยาธร เทวกุล รองนายกรัฐมนตรี และผู้ผลักดันนโยบายเศรษฐกิจดิจิทัล ระบุว่าจะลัดคิวเสนอร่างกฎหมายเกี่ยวกับนโยบายนี้ 2 ฉบับให้คณะรัฐมนตรี (ครม.) และสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) พิจารณาในสัปดาห์หน้า ร่างกฎหมายที่ว่าได้แก่

• ร่าง พ.ร.บ.คณะกรรมการเศรษฐกิจดิจิทัล

• ร่าง พ.ร.บ.ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม เพื่อเปลี่ยนกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ไอซีที) ให้เป็นกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม

  จากนั้นอีก 3 สัปดาห์ จะเสนอกฎหมายอีก 6 ฉบับ คือ

Engadget รายงานว่า สมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯ นำโดยวุฒิสมาชิก Ron Wyden เตรียมผลักดันร่างกฎหมายที่มีชื่อว่า "Secure Data Act" เข้าสู่กระบวนการพิจารณาของรัฐสภาของสหรัฐฯ อย่างเป็นทางการ

The Hill หนังสือพิมพ์ท้องถิ่นของกรุงวอชิงตัน รายงานบนเว็บไซต์ของตนเองว่า Barack Obama ประธานาธิบดีของสหรัฐฯ คนปัจจุบัน ได้ลงนามประกาศใช้รัฐบัญญัติ E-Label แล้ว

รัฐบัญญัตินี้จะอนุญาตให้ผู้ผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ สามารถย้ายข้อความเกี่ยวกับตัวเครื่องและการรับรองต่างๆ ซึ่งแต่เดิมจะต้องติดเอาไว้ที่ตัวเครื่องให้มาอยู่บนซอฟต์แวร์แทน ซึ่งผู้สนับสนุนรัฐบัญญัติฉบับนี้ (The Hill ระบุว่ากลุ่มอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องก็มีส่วนในการผลักดันนี้) ให้เหตุผลว่า ด้วยอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เล็กลงเรื่อยๆ ทำให้การเปลี่ยนไปใช้ E-Label ย่อมสมเหตุสมผลกว่าเดิม

วานนี้ ทางการสิงคโปร์โดยกรมการขนส่งทางบก (LTA: Land Transport Authority) ประกาศว่าจะมีการนำกรอบการควบคุมพื้นฐาน (basic regulatory framework) เข้ามาบังคับใช้กับแอพเรียกรถโดยสาร หรือบริการรถโดยสารที่ต้องเรียกผ่านแอพ อย่างเช่น Uber หรือ GrabTaxi ตั้งแต่ไตรมาสที่สองของปีหน้าเป็นต้นไป

วันนี้เวลา 8.45 น. ตามเวลาท้องถิ่นของสาธารณรัฐประชาชนจีน พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ พร้อมคณะ เข้าร่วมหารือกับบริษัท Huawei Technologies โดยร่วมหารือกับนายหยาง ฉู่ กรรมการผู้จัดการประจำภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สาระสำคัญของการหารือในครั้งนี้ นายกรัฐมนตรีได้ชี้แจงเกี่ยวกับนโยบายทางเศรษฐกิจและการลงทุน ตลอดจนถึงการเน้นการวิจัย การพัฒนา และการกระจายรายได้ของการลงทุน

ด้าน Huawei ระบุว่า สนใจในการลงทุนโครงข่ายอินเทอร์เน็ตและสารสนเทศ โดยยินดีที่จะปรับนโยบายให้สอดคล้องกับนโยบายหลักของภาครัฐ และเชื่อมั่นว่าภายใต้รัฐบาลนี้ จะผลักดันให้ไทยเป็นศูนย์กลางของเทคโนโลยีสารสนเทศในระดับภูมิภาคได้

Mike Rogers ผู้อำนวยการ NSA ที่เพิ่งรับตำแหน่งเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมาไปพูดที่มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ดในประเด็นที่ NSA ใช้ช่องโหว่ซอฟต์แวร์เพื่อเจาะเอาข่าวกรอง (มีหลายโครงการ แต่โครงการที่ใช้แนวทางนี้โดยเฉพาะคือ FOXACID)

Rogers ระบุว่าโอบามาได้ให้นโยบายอย่างชัดเจนว่า NSA ต้องแบ่งปันช่องโหว่ให้กับภาคเอกชนเพื่อรักษาความปลอดภัยของเครือข่ายคอมพิวเตอร์ของสหรัฐฯ เอง อย่างไรก็ดีมีช่องโหว่บางส่วนที่ระดับนโยบายได้พิจารณาแล้วว่าจะไม่แบ่งปัน โดยพิจารณาจากผลกระทบของช่องโหว่ว่าเป็นวงกว้างเพียงใด, ช่องโหว่สามารถถูกพบโดยคนอื่นๆ ได้ง่ายหรือไม่, หากมีคนพบ ใครจะเป็นผู้ใช้ประโยชน์จากมัน, และสหรัฐฯ เองจะสามารถใช้ประโยชน์จากช่องโหว่เหล่านั้นได้หรือไม่

เฟซบุ๊กเปิดรายการคำขอจากรัฐบาลทั่วโลกครึ่งปีแรกของปี 2014 ทั่วโลกมีคำขอจากรัฐบาลทั้งหมด 34,946 คน เกี่ยวข้องกับผู้ใช้ทั้งหมด 49,479 คน และมีรายการจำนวน "ชิ้นของเนื้อหา" ที่ปิดกั้นตามคำขอของรัฐบาล 8,774 รายการ

สำหรับการปิดกั้นเนื้อหาจะไม่รวมเนื้อหาที่ผิดต่อข้อกำหนดของเฟซบุ๊กอยู่แล้ว