ไมโครซอฟท์ออก Windows App SDK รุ่นเสถียรเวอร์ชัน 1.0 ซึ่งเป็นชุดเครื่องมือสำหรับการเขียนแอพยุคใหม่บน Windows 11 (และรวมถึง Windows 10 รุ่นหลังๆ ด้วย)

Windows App SDK คือชื่ออย่างเป็นทางการของ Project Reunion ที่ต้องการรวมโมเดลการเขียนแอพแบบ Win32 และ UWP เข้าด้วยกัน (ข่าวเก่า) ตอนนี้รองรับการเขียน UI 2 แบบคือ เนทีฟ (WinUI 3) และเว็บ (Webview2) ส่วนในอนาคตจะรองรับ UI ของสาย .NET (WPF, WinForms) ตามมา

ไมโครซอฟท์ออกเอกสารแนะนำให้นักพัฒนาแอพสาย Universal Windows Platform (UWP) ที่เริ่มมาตั้งแต่ยุค Windows 8 ย้ายมาใช้ Windows App SDK ตัวใหม่ (Project Reunion เดิม) แทนแล้ว

Windows App SDK หรือ Project Reunion เป็นความพยายามของไมโครซอฟท์ในการหลอมรวม API และเครื่องมือจากสองฝั่ง คือ Win32/.NET ยุคดั้งเดิม และ UWP ของยุค Windows 8/10 เข้าด้วยกันเป็นตัวเดียว โดยใช้เครื่องมือจัดการ UI ตัวใหม่คือ WinUI 3 และ WebView 2

ไมโครซอฟท์ประกาศแผนการในอนาคตของ OneNote บนวินโดวส์ ที่ปัจจุบันมีแอพ 2 เวอร์ชันคือ OneNote 2016 (Win32) และ OneNote for Windows 10 (UWP) จะเหลือเพียงตัวเดียวคือ Win32 (ลาก่อน UWP)

ในระยะสั้น แอพทั้งสองตัวจะได้รับการอัพเกรดหน้าตาใหม่ตาม Microsoft Office สีพาสเทล จากนั้น ไมโครซอฟท์จะทยอยนำฟีเจอร์ของเวอร์ชัน UWP พอร์ตกลับไปยังเวอร์ชัน Win32

เมื่อฟีเจอร์พร้อมแล้ว ในช่วงครึ่งหลังของปี 2022 ไมโครซอฟท์จะเริ่มแจ้งให้ผู้ใช้ OneNote UWP เปลี่ยนไปใช้แอพ OneNote Win32 ส่วนผู้ที่ใช้ Win32 ก็ไม่ต้องทำอะไรเพิ่ม รออัพเดตอย่างเดียว

ข่าวใหญ่ของวงการระบบปฏิบัติการในรอบเดือนที่ผ่านมาคือ การเปิดตัว Windows 11 ซึ่งเป็น Windows เวอร์ชันใหม่ของไมโครซอฟท์ในรอบ 6 ปี (Windows 10 เปิดตัวปี 2015)

ของใหม่ใน Windows 11 แบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ UI ที่เปลี่ยนไปจากเดิมพอสมควร, ฟีเจอร์ด้านเล่นเกมที่ดึงมาจาก Xbox และ Microsoft Store ตัวใหม่ที่เปิดรับแอพหลายประเภท ที่ฮือฮาคือรองรับ Android ผ่าน Amazon Appstore

การที่ Windows 11 เปิดกว้างรับแอพหลากหลายกว่าเดิมอาจเป็นสิ่งที่น่าตื่นเต้น แต่จริงๆ แล้วไอเดียนี้เกิดขึ้นมาตั้งแต่ปี 2015 แล้วล้มเหลวมายาวนาน ก่อนจะมาสำเร็จสักทีในปี 2021

กูเกิลประกาศออก Flutter 2.2 ที่งาน Google I/O 2021 ของใหม่ที่สำคัญคือเปิดใช้ sound null safety เป็นค่าดีฟอลต์สำหรับโปรเจคใหม่ ช่วยป้องกันปัญหา null reference exception และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพตอนรันแอพด้วย (เพราะไม่ต้องตรวจ null ตอนรันไทม์แล้ว) ส่วนฟีเจอร์ใหม่อย่างอื่นเป็นเรื่องปรับปรุงประสิทธิภาพ และปรับปรุงเครื่องมือ DevTools

ที่น่าสนใจกว่า Flutter เวอร์ชันใหม่คือ บริษัทใหญ่ๆ ที่เข้ามาสนับสนุน Flutter เพิ่มเติมจากรอบที่แล้วที่ได้ Canonical, Toyota, Microsoft อีก 2 ราย

ไมโครซอฟท์ประกาศจะหยุดให้บริการ Office Lens แอพถ่ายภาพเพื่อใช้แปลงเป็นเอกสารเวอร์ชัน UWP พร้อมเตรียมถอดแอพออกจาก Microsoft Store ในวันที่ 31 ธันวาคมนี้

จากรายละเอียดที่ระบุไว้ในหน้าซัพพอร์ต การหยุดให้บริการข้างต้น จะส่งผลให้ฟีเจอร์ของแอพที่ต้องอาศัยบริการบนคลาวด์ อย่างการบันทึกภาพเข้าสู่ OneNote, Word, PowerPoint, หรือบันทึกภาพเป็นไฟล์ PDF ไม่สามารถใช้งานบน Windows 10 และ Windows 10 Mobile ได้อีกต่อไป

คนที่ใช้ Skype บนวินโดวส์ คงทราบกันดีว่าไมโครซอฟท์มีโปรแกรม 2 เวอร์ชันให้ใช้งาน ได้แก่ Skype for Desktop รุ่นดั้งเดิม ที่ใช้บนวินโดวส์รุ่นเก่าได้ด้วย และ Skype UWP (หรือชื่ออย่างเป็นทางการคือ Skype for Windows 10) ที่แจกจ่ายทาง Microsoft Store

หลังจากพัฒนาแยกเวอร์ชันขนานกันมานาน ในที่สุดไมโครซอฟท์ก็ประกาศเลิกทำ Skype UWP เรียบร้อยแล้ว ด้วยเหตุผลว่าพัฒนาเวอร์ชันเดียวง่ายกว่า ไม่มีปัญหาฟีเจอร์ของ 2 รุ่นไม่เท่ากัน

ถัดจากนี้ ไมโครซอฟท์จะพยายามปรับปรุง Skype for Desktop ให้มีฟีเจอร์ของ Skype for Windows 10 และฟีเจอร์ของ Skype บนแพลตฟอร์มอื่นๆ เช่น ตัวเลือกการออกจากโปรแกรม Skype ถาวรหรือปิดไม่ให้รันตอนบูต, แชร์ไฟล์จาก Explorer ได้โดยตรง เป็นต้น

ไมโครซอฟท์เปิดตัว Project Reunion ความพยายามในการรวม API ของแอพ Win32 แบบดั้งเดิม และแอพ UWP แบบใหม่ที่เริ่มในยุค Windows 8 เข้าด้วยกันเป็น API ชุดเดียว

Project Reunion ประกอบด้วยโครงการย่อยๆ หลายตัว มีตั้งแต่แยก API ของแอพออกจากตัว OS ให้ขาดจากกัน (เพื่อให้ Reunion เป็นแพลตฟอร์มพัฒนาแอพที่ไม่ขึ้นกับเวอร์ชันของ Windows ในอนาคต), ถอด API เก่าบางตัวออก, เพิ่ม API ตัวใหม่ที่จำเป็น

อีกประเด็นที่น่าสนใจคือ เพื่อให้ Reunion สามารถเรียกใช้ API ใหม่ๆ บน Windows รุ่นเก่าๆ ได้ ไมโครซอฟท์สัญญาว่าจะทำ polyfill หรือการเติมฟังก์ชันของ API ใหม่บนระบบปฏิบัติการเก่าให้ด้วย แต่ยังไม่มีรายละเอียดออกมาว่าจะทำถึงขั้นไหน

โครงการย่อยของ Reunion ที่เปิดตัวมาแล้วคือ

มาถึงวันนี้คงต้องยอมรับกันว่า แผนการ UWP ของไมโครซอฟท์ไม่ประสบความสำเร็จอย่างที่หวัง และแอพพลิเคชันของไมโครซอฟท์หลายตัวก็พับแผนการทำเวอร์ชัน UWP (เช่น Office UWP)

กรณีล่าสุดเกิดขึ้นกับเกม Gears 5 (ภาคห้าของ Gears of War) ที่มีกำหนดวางขายวันที่ 10 กันยายนนี้ เกมนี้เป็นผลงานพัฒนาของสตูดิโอ The Coalition ในสังกัดไมโครซอฟท์เอง และจะมีให้เล่นทั้งบน Xbox One กับพีซี ซึ่งเหมาะอย่างยิ่งสำหรับการพัฒนาเป็น UWP ข้ามแพลตฟอร์ม

อย่างไรก็ตาม ตัวแทนของ The Coalition ก็ออกมายืนยันแล้วว่า พัฒนาเกมนี้ด้วย Win32 API ตัวดั้งเดิม ไม่ได้เป็น UWP แต่อย่างใด

จักรวาลของไมโครซอฟท์มีเครื่องมือสร้าง GUI หลายตัว ตั้งแต่ของเก่าอย่าง Win32 ไล่มาถึงยุค Windows Forms, WPF และล่าสุดคือ UWP ความแตกต่างของแพลตฟอร์มทั้ง 4 ทำให้เรียกใช้คอมโพเนนต์/คอนโทรลต่างๆ ร่วมกันได้ยากพอสมควร

ล่าสุดในงาน Build 2019 ไมโครซอฟท์เปิดตัว XAML Islands หรือการฝังคอนโทรล UWP ในแอพพลิเคชันที่ไม่ใช่ UWP (เช่น Win32, WinForms, WPF) ได้ด้วย

ฟีเจอร์นี้ทำให้เราสามารถฝังคอนโทรลรุ่นใหม่ๆ จากแอพยุค UWP ที่มีจุดเด่นคือหน้าตาสวยงาม (เป็น Fluent Design) หรือรองรับอินพุตแบบใหม่ๆ (เช่น การใช้ปากกา) ลงในแอพพลิเคชันยุคเก่าได้ด้วย

เมื่อปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมา ไมโครซอฟท์ได้ออกอัพเดตให้กับ Windows Template Studio วิซาร์ดสำหรับขึ้นโครงร่างแอพ Universal Windows Platform ช่วยให้นักพัฒนาสามารถสร้างแอพต้นแบบซึ่งพร้อมให้นำไปแก้ไขและทดลองรัน ผ่านการตัวเลือกต่างๆ ได้ภายในไม่กี่คลิก

โดยใน WTS เวอร์ชัน 3.0 ได้มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญคือ ต่อจากนี้เป็นต้นไปโค้ดของแอพที่ได้รับการสร้างโดย WTS จะออกมาในลักษณะ multi-project solution ซึ่งหมายความว่าแอพ UWP ตัวหนึ่งจะประกอบไปด้วยโปรเจ็กต์หลายโปรเจ็กต์ภายในโซลูชั่นเดียว

Petri.com เว็บข่าวสายไมโครซอฟท์ รายงานข่าวว่าไมโครซอฟท์กำลังพัฒนาระบบปฏิบัติการตัวใหม่ที่เรียกกันเล่นๆ ว่า Windows Lite มาสู้กับ Chrome OS

ถึงแม้ไมโครซอฟท์มี Windows 10 S อยู่แล้ว (รวมถึง Windows RT ในอดีต) แต่ดูเหมือนยังไม่พอ ตามข่าวบอกว่าระบบปฏิบัติการตัวนี้มีชื่อเรียกภายในว่า Lite (ไม่ใช้คำว่า Windows ด้วยซ้ำ) พัฒนาจากแกนของ Windows Core OS และรองรับแอพเฉพาะ UWP (Universal Windows Platform) กับ PWA (Progressive Web App) ไม่สามารถรันแอพ Win32 (.exe) แบบเดิมได้

การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญอีกอย่างของ Windows 10 คือระบบไดรเวอร์แบบใหม่ที่เรียกว่า Universal Windows Driver (UWD) หรือ Windows Modern Drivers ซึ่งเป็นการจัดแพ็กเกจของไฟล์ไดรเวอร์แบบใหม่เป็น UWP เพื่อใช้งานกับอุปกรณ์ใดก็ได้ทั้งเดสก์ท็อป แท็บเล็ต ไปจนถึงอุปกรณ์ฝังตัว

นโยบายของไมโครซอฟท์คือเริ่มให้ผู้ผลิตฮาร์ดแวร์เปลี่ยนมาใช้ UWD ตั้งแต่ Windows 10 October 2018 Update (v1809) เป็นต้นไป

เมื่อประมาณกลางเดือนตุลาคมที่เพิ่งผ่านมา ไมโครซอฟท์ได้เริ่มทยอยปล่อยอัพเดตให้กับแอพ OneNote บน Windows 10 และ macOS โดยมาพร้อมกับฟีเจอร์อำนวยความสะดวกให้กับการแทรกเอกสารลงโน้ตอย่าง cloud file attachment ซึ่งจะช่วยอัพโหลดและซิงก์เอกสารแนบกับคลาวด์ให้อัตโนมัติ

และยังได้เพิ่มระบบค้นหาด้วย tag ซึ่งเป็นฟีเจอร์ที่ OneNote สำหรับ Windows 10 (UWP) ยังขาดไปเมื่อเทียบกับ OneNote 2016 ตามสัญญา สำหรับรายละเอียดของแต่ะฟีเจอร์พอสรุปได้ดังนี้

Sébastien Lachance นักพัฒนาแอปสายวินโดวส์รายหนึ่งได้พบบั๊กบน Windows 10 ที่กระทบทุกเวอร์ชันก่อน Build 1809 เปิดช่องให้แอป UWP ที่ขอสิทธิ broadFileSystemAccess สามารถเข้าถึงไฟล์ทั้งหมดในเครื่องได้เลย โดยไม่ขึ้นหน้าให้ผู้ใช้กดอนุญาตก่อน

Lachance พบบั๊กนี้หลังจากแอปของตัวเองที่ขอ broadFileSystemAccess แครชตอนเปิดหลังอัพเดตเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา (v1809) เพราะไมโครซอฟท์ได้ปรับแก้ให้ผู้ใช้ต้องกดอนุญาตสำหรับแอปที่ขอเข้าถึงไฟล์ทั้งหมดในหน้า settings ตามที่ระบุเอาไว้ในเอกสารสำหรับนักพัฒนาว่าแอปที่จะเข้าถึง File System จะต้องเปิดหน้า settings ขึ้นมาเพื่อให้ผู้ใช้ยืนยัน

อย่างไรก็ตามไมโครซอฟท์ไม่ได้แสดงความเห็นต่อประเด็นนี้

ไมโครซอฟท์ประกาศในงาน Ignite 2018 ว่าจะเลิกพัฒนา Office Mobile เวอร์ชัน Windows 10 แล้ว ทำให้แอพในชุด Office เหลือเพียงเวอร์ชันเดสก์ท็อป (Windows/Mac) และ Mobile (Android/iOS) เท่านั้น

Office Mobile เริ่มมาจากการเป็นแอพบน Windows Phone/Windows 10 Mobile และภายหลังก็ขยายมายัง Windows 10 รุ่นปกติด้วย (เพราะพัฒนาด้วยเทคโนโลยี UWP) โดยมันเป็น Office เวอร์ชันที่ความสามารถน้อยกว่า Office รุ่นเดสก์ท็อป แต่ออกแบบมาสำหรับหน้าจอสัมผัสทั้งมือถือและแท็บเล็ต

การหยุดพัฒนา Office Mobile คงไม่ใช่เรื่องที่น่าแปลกใจนัก เพราะ Windows Phone/Windows Mobile หมดอนาคตไปแล้ว และ Office รุ่นเดสก์ท็อปก็เป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่าสำหรับการใช้งานบน Windows 10 เพราะมีฟีเจอร์มากกว่ากันมาก

เมื่อปลายเดือนที่เพิ่งผ่านมา ไมโครซอฟท์ได้เปิดตัว Windows UI Library (WinUI) ชุดรวม UI สำหรับใช้พัฒนาแอพ UWP โดยมีจุดประสงค์เพื่อช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นให้กับการสร้างแอพ UWP ให้รองรับ Windows 10 หลายเวอร์ชัน

นักพัฒนาจะสามารถเรียกใช้ XAML control บน WinUI เพื่อใช้สร้างส่วนติดต่อผู้ใช้ของแอพ ไม่ต่างอะไรกับการใช้ XAML control บน SDK มาตรฐานที่มากับ Windows 10 แต่ละเวอร์ชัน

สิ่งที่ทำให้ WinUI ยืดหยุ่นกว่าเป็นผลจากการแยกส่วน UI ออกมาเป็นแพคเกจที่นักพัฒนาสามารถนำมาใช้งานได้ข้ามเวอร์ชัน ไม่ถูกผูกติดกับ SDK มาตรฐานที่มีความเก่า/ใหม่ต่างกันไปตามเวอร์ชันของระบบปฏิบัติการอย่างแต่ก่อน

ในงาน Build 2018 เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาไมโครซอฟท์ได้ประกาศแผนการออก .NET Core 3.0 และ .NET Framework 4.8 ซึ่งได้ให้ความสำคัญกับการปรับปรุงการพัฒนาแอพเดสก์ท็อปเดิมให้ทันสมัย โดยนอกเหนือจากการทำให้ .NET Core 3 รองรับการรันแอพเดสก์ท็อปแบบเก่าอย่าง WPF และ Windows Forms ได้ในข่าวก่อนหน้านี้

ไมโครซอฟท์ยังได้ประกาศเพิ่มของใหม่อีกอย่างให้กับการพัฒนาแอพเดสก์ท็อปในชื่อ UWP XAML Islands ซึ่งเป็นการปรับปรุงให้แอพพลิชั่นที่พัฒนาด้วยชั้น UI แบบเก่าทั้ง WPF, Windows Forms และ Win32 สามารถเรียกใช้ชุด UI Control ใหม่ๆ ที่ UWP มีให้ได้ ไม่ว่าจะเป็นตัวเล่นมีเดีย, แผนที่, Ink Canvas ไปจนถึง Edge WebView

เราเห็นทิศทางการผลักดัน OneNote เวอร์ชัน UWP ของไมโครซอฟท์มาได้สักพักใหญ่ๆ และล่าสุดไมโครซอฟท์ก็ประกาศนำ OneNote for Windows 10 (UWP) มารวมอยู่ในชุด Office 2019 และ Office 365 แทน OneNote 2016 (Win32) ตัวเดิมอย่างเป็นทางการ

ไมโครซอฟท์ให้เหตุผลของการเปลี่ยนแปลงนี้ว่า OneNote UWP พัฒนาขึ้นมากในเรื่องประสิทธิภาพ เสถียรภาพ รวมถึงมีเอนจินการซิงก์ข้อมูลตัวใหม่ที่ซิงก์เร็วขึ้นกว่าเดิม (ตัวเดียวกับที่ใช้ใน OneNote for Web/Mac/iOS/Android) และการอัพเดตที่เป็นเวอร์ชันใหม่ล่าสุดเสมอ

เมื่อต้นเดือนกุมภาพันธ์ไมโครซอฟท์ออกอัพเดตให้กับ Windows Template Studio เครื่องมืออำนวยความสะดวกให้กับการเริ่มต้นพัฒนาแอพ Universal Windows Platform ด้วยการทำหน้าที่เป็นวิซาร์ดช่วยขึ้นโครงร่างแอพผ่านตัวเลือกต่างๆ จนได้แอพ UWP ที่สามารถเป็นตัวอย่างพร้อมให้นำไปแก้ไขและทดลองรันได้ภายในไม่กี่คลิก

โดยใน WTS เวอร์ชัน 1.7 ไมโครซอฟท์ได้เพิ่มฟีเจอร์ใหม่เข้ามาอย่างการรองรับ Prism framework และเพิ่มการรองรับภาษาที่ไมโครซอฟท์ให้ความสำคัญรองลงมาอย่างภาษา Visual Basic

แม้ว่าจะเป็นบริการฟังเพลงที่เป็นพันธมิตรกับไมโครซอฟท์และเป็นแอพที่ได้รับการแนะนำให้ใช้งานแทน Groove Music ที่เพิ่งยุติการเพลงออนไลน์ไป แต่แอพ Spotify บน Windows ในปัจจุบันก็ยังขาดความสามารถบางอย่างที่ผู้ใช้งานอุปกรณ์ Windows 10 ต้องการ

ยกตัวอย่างเช่น UI ที่ลื่นไหลและเป็นมิตรกับหน้าจอสัมผัส จนไปถึงประสบการณ์การใช้งานที่ควรจะเหมือนกันบนทุกอุปกรณ์ไม่ว่าจะเป็นบนมือถือหรือ Xbox ซึ่งจะเป็นไปได้ต่อเมื่อพัฒนาแอพใหม่ด้วย UWP เท่านั้นและนั่นก็เป็นสิ่งที่ถูกเรียกร้องบนสโตร์เสมอมา

ไมโครซอฟท์ยังคงทยอยปรับปรุงเครื่องมือและเอกสารต่างๆ เพื่อสนับสนุนและผลักดันการใช้ Fluent Design System แนวทางการดีไซน์แบบใหม่สำหรับการพัฒนาแอพบน Windows 10

และล่าสุดก็มาถึงคราวของ XAML Controls Gallery แอพสาธิตการทำงานของ control ต่างๆ ที่มีเลือกให้ใช้ใน Universal Windows Platform ที่ได้รับอัพเดตเพื่อเพิ่มตัวอย่างการใส่ลูกเล่นใหม่ๆ ของ Fluent Design อย่างการใช้แสง เงา เลเยอร์โปร่งแสง การเคลื่อนไหว ฯลฯ

Windows 10 Fall Creators Update มีฟีเจอร์ใหม่อันหนึ่งที่ไม่ได้เป็นข่าวมากนัก นั่นคือ TruePlay ฟีเจอร์ที่ช่วยป้องกันการโกงเกมของผู้เล่นที่ระดับของ OS ซึ่งมักเป็นปัญหาอย่างมากในเกมที่ต้องเล่นแข่งขันผ่านระบบออนไลน์

TruePlay คือการรันโพรเซสของเกมโดยป้องกันการแก้ไขใดๆ ระหว่างรัน (protected process) ซึ่งเป็นวิธีที่โปรแกรมโกงเกมนิยมใช้งาน โดยตัว Windows จะคอยเฝ้าดูว่ามีความพยายามเข้ามายุ่งกับโพรเซสหรือไม่

ข้อจำกัดของ TruePlay คือมันใช้ได้กับเกมที่เขียนแบบ UWP (Universal Windows Platform) เท่านั้น และขึ้นกับนักพัฒนาเกมว่าจะเปิดใช้ฟีเจอร์นี้หรือเปล่า ส่วนผู้เล่นเกมก็มีสิทธิรับทราบว่าเกมนี้เปิดใช้ TruePlay และโพรเซสของเกมถูกเฝ้ามองอยู่ระหว่างเล่น

เมื่อปลายเดือนสิงหาคมที่ผ่านมาไมโครซอฟท์ได้ปล่อย UWP Community Toolkit เวอร์ชัน 2.0 ชุดรวมเครื่องมือช่วยสร้างแอพ Universal Windows Platform โดยชุมชนนักพัฒนาตัวใหม่ ที่ไม่ได้อัพเดตเพียงแค่การเพิ่ม control และไลบรารีใหม่ๆ ที่จะช่วยให้การพัฒนาแอพบน Windows 10 สะดวกขึ้นเท่านั้น

หลังจากที่ไมโครซอฟท์ยกเครื่องแอพ Skype บน iOS และ Android ไปแล้ว เมื่อประมาณกลางเดือนนี้แอพ Skype บน Windows 10 ก็เริ่มได้รับอัพเดตเพื่อปรับปรุงดีไซน์ใหม่เช่นกัน

สิ่งแรกที่เห็นได้ชัดจากการอัพเดตในครั้งนี้คือ การปรับปรุงหน้าตาของแอพให้สามารถเข้าถึงการสนทนาได้เร็วขึ้น โดยได้ย้ายปุ่มเริ่มการสนทนาใหม่, ปุ่มเรียกแป้นโทรศัพท์และปุ่มโปรไฟล์ รวมถึงรายการสนทนาล่าสุดมาไว้แถบด้านซ้ายแทนที่ hamburger menu เดิม