JetBrains ประกาศปรับเปลี่ยนไลเซนส์ของ IDE ในเครือ 2 ตัวคือ WebStorm (JavaScript/TypeScript) และ Rider (Unreal) ให้ใช้งานฟรี หากไม่ได้ใช้งานในเชิงพาณิชย์ (non-commercial use)

JetBrains อธิบายว่าก่อนหน้านี้ได้ออก IDE ใหม่ๆ อย่าง RustRover (Rust) และ Aqua (QA/Test Automation) ที่มีไลเซนส์แบบ non-commercial อยู่แล้ว จึงขยายไลเซนส์แบบเดียวกันมายัง WebStorm กับ Rider เพิ่มด้วย

ค่าย JetBrains มีบริการใช้ AI ช่วยเขียนโค้ดชื่อ JetBrains AI Assistant ประมวลผลที่ฝั่งเซิร์ฟเวอร์ เปิดบริการมาตั้งแต่ปี 2023 โดยใช้โมเดลภาษาจากหลายค่ายผสมกัน ที่เคยระบุชื่อไว้คือจาก OpenAI และ Google LLM

ล่าสุด JetBrains เปิดตัวโมเดลภาษาของตัวเองชื่อ Mellum ที่บอกว่าสร้างมาเพื่องานช่วยเติมโค้ด (code completion) โดยเฉพาะ เมื่อเป็นโมเดลสำหรับงานเขียนโค้ดอย่างเดียว ทำให้โมเดลมีขนาดเล็ก ช่วยเติมโค้ดได้เร็วกว่าโมเดลภาษาอื่นๆ ในท้องตลาด

JetBrains ร่วมกับ Python Software Foundation รายงานผลการสำรวจนักพัฒนา Python ประจำปี 2023 ซึ่งเป็นการทำสำรวจปีที่ 7 ในช่วงเดือนพฤศจิกายน 2023 ถึงกุมภาพันธ์ 2024 กับนักพัฒนา Python มากกว่า 25,000 คน

ผลสำรวจมีหลายประเด็นที่น่าสนใจ เช่น คำถามเกี่ยวกับ Python 2 ซึ่งเวอร์ชันสุดท้ายออกมาในปี 2020 และเข้าสู่สถานะหยุดการสนับสนุนแล้ว พบว่ามีนักพัฒนา 6% ที่ยังใช้ใช้ Python 2 เมื่อลงรายละเอียดมากกว่าครึ่งหนึ่ง เป็นนักพัฒนาที่อายุน้อยกว่า 21 ปี, 1 ใน 3 เป็นนักเรียน จึงอาจมีสาเหตุจากคอร์สเรียนที่ยังใช้ Python 2 อยู่ ขณะที่ 75% ใช้ Python 3 ที่เป็นสามเวอร์ชันล่าสุด

ประเด็นอื่นมีดังนี้

JetBrains ประกาศว่า IDE ทุกตัวในเครือจะเปลี่ยนมาใช้ UI แบบใหม่เป็นค่าดีฟอลต์ ในอัพเดตเวอร์ชันถัดไป 2024.2

UI แบบใหม่ของ JetBrains เริ่มทดสอบมาตั้งแต่ปี 2021 ใช้หน้าตาแบบเรียบง่าย มินิมอล มีปุ่มน้อยๆ เน้นพื้นที่แสดงผลโค้ดเยอะๆ ตามแนวทางของ IDE ยุคใหม่ (พวก VS Code) นอกจากนี้ยังปรับแต่งชุดสี ไอคอน คอนทราสต์ ให้อ่านง่าย สบายตาขึ้นกว่าเดิม

JetBrains บอกว่าหลังจากทดสอบและแก้บั๊กมานานพอสมควร ตอนนี้ผู้ใช้งาน 87% สลับมาใช้ UI แบบใหม่แล้ว จึงตัดสินใจเปิดใช้ UI ใหม่เป็นค่าดีฟอลต์สักที

JetBrains เปิดตัวภาษา Kotlin เวอร์ชัน 2.0 มีของใหม่ที่สำคัญคือคอมไพเลอร์ตัวใหม่ K2 ที่เริ่มทดสอบมาตั้งแต่ปี 2022 และเข้าสถานะเสถียร

จุดเด่นของ K2 คือเรื่องประสิทธิภาพในการคอมไพล์ที่เพิ่มขึ้นเกือบเท่าตัว และยังทำงานร่วมกับตัว IDE (IntelliJ IDEA) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการไฮไลท์โค้ดได้เร็วขึ้น 1.8 เท่า, เติมโค้ดได้เร็วขึ้น 1.5 เท่า

K2 กลายมาเป็นคอมไพเลอร์สำหรับแปลงโค้ดภาษา Kotlin ไปใช้งานกับแพลตฟอร์มอื่นๆ แบ่งได้ 4 หมวดกว้างๆ คือ

JetBrains ออกอัพเดตเวอร์ชัน 2024.1 ให้กับ IDE ทุกตัวในสังกัด เพิ่มฟีเจอร์ใหม่ full line code completion ใช้พลัง AI คาดเดาโค้ดบรรทัดต่อไปที่เราจะพิมพ์ใน editor โดยเป็นการคาดเดา "ทั้งบรรทัด" และสามารถทำงานได้แบบออฟไลน์ ไม่ต้องต่อเน็ต

การทำงานของ full line code completion จะแสดงข้อความสีเทาในบรรทัดถัดไป และสามารถกด tab เพื่อให้ editor เติมบรรทัดนั้นให้เราได้ ฟีเจอร์นี้รองรับโค้ดในภาษา Java, Kotlin, Python, JavaScript, TypeScript, CSS, PHP, Go, Ruby

ค่าย JetBrains มีซอฟต์แวร์ CI/CD ชื่อ TeamCity ที่ให้บริการมายาวนาน 17 ปี (เก่าระดับว่า เพิ่งมีเวอร์ชันรันบนคลาวด์เมื่อปี 2021 นี้เอง) ปัญหาของ TeamCity คือเป็นซอฟต์แวร์ยุคเก่าที่มีความซับซ้อนสูง ดูแลลำบาก และไม่ใช่ทุกองค์กรมีแอดมินระบบที่ดูแล TeamCity ได้

ล่าสุด JetBrains เปิดตัว TeamCity Pipelines สำหรับใช้งานในองค์กรขนาดเล็ก ปรับแต่ง UI ให้ใช้งานง่ายขึ้น ตัดตัวเลือกที่ไม่สำคัญออกให้หมด ทำงานเร็วขึ้น มีประสิทธิภาพมากขึ้น

JetBrains เปิดตัว New Terminal สำหรับ IDE ทุกตัวในเครือ โดยจะเริ่มเปิดให้ทดสอบแบบ Beta ใน IDE เวอร์ชัน 2024.1 เป็นต้นไป

JetBrains บอกว่าแอพ Terminal เป็นสิ่งสำคัญในกระบวนการพัฒนาซอฟต์แวร์ แต่มันกลับไม่ถูกพัฒนามานาน จึงตัดสินใจเขียน Terminal ตัวใหม่ที่มีฟีเจอร์ทันสมัย ได้แก่

แสดงคำสั่งบนหน้าจอเป็นบล็อค ไม่ใช่บรรทัด ช่วยแก้ปัญหาคำสั่งที่ให้ผลลัพธ์ยาวๆ จนดูไม่ออกว่าตรงไหนเป็นคำสั่ง-ผลลัพธ์ การเลื่อนจอสามารถเลื่อนทั้งบล็อค (กด Ctrl + ลูกศรขึ้นลง) เพื่อความรวดเร็วในการเลื่อนจอ (ดูภาพเคลื่อนไหวจากลิงก์ต้นทาง)

JetBrains ประกาศว่า Kotlin Multiplatform (KMP) ที่ช่วยให้เขียนโค้ดเป็นภาษา Kotlin แล้วแชร์โค้ด (ส่วนใหญ่หรือทั้งหมด) ข้ามแพลตฟอร์มได้ เข้าสถานะเสถียรพร้อมสำหรับงานโปรดักชันแล้วใน Kotlin 1.9.20 เวอร์ชันล่าสุด

Kotlin Multiplatform เริ่มจากการใช้งานเขียนแอพบนมือถือ Kotlin Multiplatform Mobile (KMM) โดยแปลงโค้ดจากฝั่ง Android ที่เขียนด้วย Kotlin อยู่แล้วให้ไปรันแบบเนทีฟบน iOS ได้ด้วย ช่วยลดการดูแลโค้ดลง และภายหลังก็ขยายมายังแพลตฟอร์มอื่นอย่างเดสก์ท็อปและเว็บ จึงเปลี่ยนชื่อเป็น Kotlin Multiplatform (KMP) ให้ครอบคลุมมากขึ้น

JetBrains เปิดตัว IDE ใหม่ (อีกแล้ว) สำหรับภาษา Rust ชื่อว่า RustRover ใช้ตัวย่อในไอคอน RR

RustRover ใช้ฐานจากตัว IntelliJ Platform แต่ปรับปรุงให้เหมาะกับการเขียนภาษา Rust เพียงอย่างเดียว โดยปรับปรุงจากปลั๊กอิน Rust ของ IntelliJ IDEA ที่มีอยู่เดิม

RustRover ยังเปิดให้ใช้งานฟรีในช่วงทดสอบ โดยจะออกตัวจริงเดือนกันยายน 2024 หลังจากนั้นจะประกาศวิธีคิดเงินในภายหลัง ตัวปลั๊กอินฐานที่เป็นโอเพนซอร์สจะยังฟรีตลอดไป แต่ทีมงาน JetBrains จะไม่อัพเดตฟีเจอร์ให้เพิ่มแล้ว หันไปพัฒนาตัวโปรแกรม RustRover แบบเสียเงินแทน

JetBrains เปิดตัว Qodana (อ่านว่า โคดานา) เครื่องมือวิเคราะห์คุณภาพโค้ดอย่างเป็นทางการ หลังเปิดทดสอบมาตั้งแต่ปี 2021

Qodana เป็นเครื่องมือวิเคราะห์คุณภาพโค้ด (code quality platform) โดยจะดึงซอร์สโค้ดมาอ่าน วิเคราะห์หาบั๊ก หาปัญหาประสิทธิภาพ หาช่องโหว่ความปลอดภัย หาการใช้โค้ดจากภายนอก (เผื่อเจอปัญหาไลเซนส์) ทั้งหมดสามารถทำงานได้กับระบบ CI/CD ใดๆ ก็ได้ ไม่จำเป็นต้องใช้ของ JetBrains (จะเชื่อมกับ GitHub Actions, GitLab, CircleCI, Jenkins, Azure Pipelines ได้หมด) รองรับการวิเคราะห์โค้ดกว่า 60 ภาษาและเฟรมเวิร์คชื่อดังต่างๆ

ข่าวนี้เหมาะสำหรับครูบาอาจารย์ที่สอนวิชาโปรแกรมมิ่ง และกำลังสนใจสอนภาษา Kotlin ในฐานะภาษาใหม่ที่กำลังมาแรง

JetBrains ในฐานะบริษัทผู้สร้าง Kotlin เปิดเอกสารทั้งหมดในคอร์ส Programming in Kotlin ให้ใช้งานได้ฟรี ครอบคลุมถึงสไลด์ประกอบการบรรยาย ควิซ การบ้าน และคลิปวิดีโอการบรรยายของ Anastasia Birillo ผู้สอนวิชานี้ เอกสารสามารถดาวน์โหลดได้จาก หน้าเว็บ Kotlin Educator

JetBrains เปิดตัวปลั๊กอิน Kotlin Notebook สำหรับ IntelliJ IDEA เพื่อให้ผู้สนใจภาษา Kotlin สามารถลองเขียนโค้ด ใส่ตารางข้อมูล ทำภาพ visualization ได้จบในตัว แบบเดียวกับโน้ตบุ๊กภาษา Python

JetBrains บอกว่าแนวคิดการใช้โน้ตบุ๊ก Jupyter ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งในการทำโปรแกรมต้นแบบ, การวิเคราะห์ข้อมูล และงานสาย data science จึงต้องการขยายผลมายังภาษา Kotlin ด้วย รูปแบบการทำงานยังเหมือนกัน ตัวไฟล์โน้ตบุ๊กจะใช้นามสกุล .ipynb และมีโครงสร้างการจัดเก็บข้อมูลแบบเดียวกัน

ในเบื้องต้น ปลั๊กอิน Kotlin Notebook ยังมีสถานะเป็นแค่การทดลอง (experimental) ต้องอิงกับบางส่วนในปลั๊กอิน Python อยู่ แต่จะแยกขาดจากกันในภายหลัง

กูเกิลและ JetBrains โชว์การนำภาษา Kotlin มาเขียนเว็บ โดยคอมไพล์เป็น WebAssembly เพื่อให้รันในเบราว์เซอร์ได้ มีประสิทธิภาพเกือบเทียบเท่าเนทีฟ

ในยุคสมัยที่โลกมี 3 แพลตฟอร์มใหญ่คือ Android, iOS และเว็บ การมีแอพ 3 เวอร์ชันเป็นภาระในการดูแล จึงมีคนหาวิธีสร้างแอพด้วยภาษา-เครื่องมือเดียวกันกับทุกแพลตฟอร์ม (ด้วยวิธีการทางเทคนิคที่ต่างกัน แต่เป้าหมายเดียวกัน) เช่น .NET/Xamarin (C#) หรือ Flutter (Dart)

Compose Multiplatform เฟรมเวิร์คสำหรับเขียน UI ของภาษา Kotlin ที่พัฒนาโดย JetBrains และออกเวอร์ชันแรกในปี 2021

รากเหง้าของ Compose มาจาก Jetpack Compose ที่กูเกิลสร้างขึ้นเพื่อเขียน UI บน Android โดย JetBrains นำมาพัฒนาต่อให้รองรับแพลตฟอร์มอื่นๆ คือบนเดสก์ท็อป (Windows, macOS, Linux)

ล่าสุด JetBrains เปิดตัว Compose Multiplatform สำหรับ iOS แล้ว สถานะยังเป็นรุ่นทดสอบแบบ Alpha และจำเป็นต้องใช้ Xcode บน macOS ช่วยคอมไพล์ออกมาเป็นแอพบน iOS ให้

JetBrains ประกาศแผนการใช้งานคอมไพเลอร์ตัวใหม่ K2 ของภาษา Kotlin ที่เริ่มทดสอบใน Kotlin 1.7 โดยจะขยับเลขเวอร์ชันของ Kotlin 2.0 เพื่อสะท้อนการเปลี่ยนแปลงนี้

ปัจจุบัน Kotlin เวอร์ชันล่าสุดคือ 1.8.10 หลังจากนี้จะออกเวอร์ชัน 1.9 มาก่อน แล้วเปลี่ยนใหญ่เป็น Kotlin 2.0 ที่ใช้คอมไพเลอร์ K2 เป็นดีฟอลต์

คอมไพเลอร์ K2 ถูกเขียนขึ้นมาใหม่ทั้งหมด ใช้สถาปัตยกรรมใหม่ มีประสิทธิภาพในการทำงานดีขึ้น 2 เท่า ออกแบบให้ต่อขยายได้ง่าย และแก้บั๊ก แก้หนี้ทางเทคนิคของคอมไพเลอร์ตัวที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน

JetBrains ยังเดินหน้าสร้าง IDE ใหม่ในวงศาคณาญาติของตัวเองอยู่ตลอดเวลา (ใครจำชื่อได้หมดบ้าง?) IDE ตัวใหม่ล่าสุดชื่อว่า Aqua สำหรับงาน test automation ทั้งสามระดับคือ unit test, web API test, UI test

JetBrains Aqua รองรับการทำงานหลายภาษา (เช่น JVM, Kotlin, Python, JavaScript, TypeScript) มีเครื่องมือสำหรับการทดสอบประเภทต่างๆ มาใช้ครบครัน เช่น มี HTTP client ในตัว, มีตัวจัดการฐานข้อมูล, Docker, test management system (TMS), web inspector สำหรับ UI automation

ฝั่งของการทดสอบโปรแกรม มีตัวช่วยรัน unit test ตามเฟรมเวิร์คยอดนิยมต่างๆ เช่น JUnit, TestNG, Pytest, Jest, Mocha และดูผลลัพธ์ได้จากตัว IDE แบบ tree view

GitHub ประกาศเปิดบริการ Codespaces สภาพแวดล้อมการพัฒนาที่รันในคลาวด์ นักพัฒนาเขียนโค้ดและคอมไพล์ได้จากเบราว์เซอร์ ให้กับผู้ใช้ GitHub ทุกคนฟรี มีโควต้าใช้งานเดือนละ 60 ชั่วโมง

เดิมที GitHub Codespaces ยังรองรับเฉพาะ VS Code เป็น IDE แค่อย่างเดียว ล่าสุด GitHub จับมือกับ JetBrains รองรับ IDE ทุกตัวของค่าย JetBrains แล้ว หากมีไลเซนส์ของฝั่ง JetBrains อยู่แล้วก็นำมาใช้บน Codespaces ได้เลย (รายละเอียด)

หลังเปิดตัวแอพ Fleet ที่เป็น IDE ขนาดเบามาแข่งกับ VS Code ผ่านมาเกือบ 1 ปีเต็ม JetBrains ก็เพิ่งเปิดให้คนทั่วไปดาวน์โหลด Fleet แบบ Public Preview มาทดลองใช้งานกัน (หน้าดาวน์โหลด)

Fleet เป็นการนำเอนจินเบื้องหลังของ IntelliJ Platform มาใส่ UI ใหม่ และปรับสถาปัตยกรรมของแอพมาเป็นแบบ distributed ให้สามารถรัน Fleet แบบรีโมทได้ง่าย

ภาษา Kotlin ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ หลังกูเกิลเลือกเป็นภาษาหลักในการสร้างแอพบน Android ถึงขั้นมีบางองค์กร เช่น Netflix เริ่มผลักดันการใช้ Kotlin เขียนแอพมือถือทั้ง Android/iOS ไปพร้อมกันเลย

ทีม JetBrains เองก็รับลูกแนวทางนี้ และพัฒนาออกมาเป็น SDK ชื่อว่า Kotlin Multiplatform Mobile (KMM) ที่ตอนนี้เข้าสถานะ Beta แล้ว

ยุคสมัยที่ของแพงทุกหย่อมหญ้า ล่าสุด JetBrains ประกาศขึ้นราคาค่าสมาชิก IDE และเครื่องมือพัฒนาซอฟต์แวร์ของบริษัทยกแผง

JetBrains บอกว่าไม่ขึ้นราคามานาน 7 ปี ตอนนี้จำเป็นต้องขึ้นราคาแล้ว ราคาใหม่จะมีผลวันที่ 1 ตุลาคม 2022 ซึ่งลูกค้าสามารถซื้อแพ็กเกจราคาเก่าสะสมไว้ได้นานถึง 3 ปี (เท่ากับซื้อก่อน 1 ตุลาคม ได้ราคาเดิมไปอีก 3 ปี แต่ต้องจ่ายก้อนใหญ่ตั้งแต่แรกทั้งหมด)

จากการสำรวจราคาบนหน้าเว็บ JetBrains ซอฟต์แวร์ยอดนิยมคือ IntelliJ IDEA รุ่น Ultimate ราคาเก่าคือ 149 ดอลลาร์ต่อปี ราคาใหม่ขึ้นเป็น 169 ดอลลาร์ต่อปี ส่วนแพ็กเกจใหญ่ครบเซ็ตคือ All Products Pack (ได้ IDE ครบทุกตัวของบริษัท) ขึ้นราคาจาก 249 ดอลลาร์ต่อปีเป็น 289 ดอลลาร์ต่อปี

JetBrains ออก IntelliJ IDEA 2022.1 เป็นเวอร์ชันใหญ่ตัวแรกของปี 2022 มีฟีเจอร์ใหม่ที่สำคัญคือ Dependency Analyzer ช่วยจัดการและวิเคราะห์แพ็กเกจซอฟต์แวร์ (ในที่นี้รองรับ Maven และ Gradle) เพื่อแก้ปัญหาเรื่องเวอร์ชันทับซ้อน (conflict resolution และ configurations correction)

นอกจากประเด็นเรื่องเวอร์ชันแล้ว IntelliJ ยังสามารถตรวจเช็คช่องโหว่ความปลอดภัยของแพ็กเกจที่เรียกใช้ได้ด้วย (ผ่านฐานข้อมูล Checkmarx Software Composition Analysis) โดยฟีเจอร์นี้ต้องเป็น IntelliJ IDEA Ultimate แบบเสียเงินถึงใช้งานได้

คนที่ใช้ IDE ของค่าย JetBrains คงคุ้นเคยกับแอพ JetBrains Toolbox ที่ใช้จัดการอัพเดตซอฟต์แวร์ จัดการเวอร์ชัน และโปรเจคต์ที่ทำงานค้างอยู่ ปัจจุบันแอพตัวนี้มีผู้ใช้มากกว่า 1 ล้านคนต่อเดือน ตามฐานผู้ใช้ IDE ของ JetBrains

ล่าสุดทีมของ JetBrains ออกมาเล่าเบื้องหลังการเปลี่ยนแอพ Toolbox ที่เดิมเขียนด้วย C++/React/Chromium มาเป็น Kotlin 100% ซึ่งถือเป็นตัวอย่างการเปลี่ยนผ่านของ JetBrains ที่หันมาใช้ภาษาของตัวเองกับแอพเดสก์ท็อปด้วย

JetBrains เปิดตัว Compose Multiplatform เฟรมเวิร์คสำหรับเขียน UI ของภาษา Kotlin เวอร์ชันเสถียร 1.0 พร้อมแล้วสำหรับงานโปรดักชัน

Compose Multiplatform เป็นการเขียน UI ของ Kotlin ด้วยภาษาแบบ declarative ตามสมัยนิยม โดยทำงานได้ข้าม 2 แพลตฟอร์มคือ แอพเดสก์ท็อปและเว็บแอพ ส่วน Kotlin บน Android ใช้เฟรมเวิร์ค Jetpack Compose ของกูเกิล ที่ JetBrains ระบุว่าเป็นพี่น้องกัน มี API ส่วนใหญ่เหมือนกัน สามารถแชร์คอมโพเนนต์ข้ามกันได้ และหากมีแอพ Android ที่เขียนด้วย Jetpack Compose อยู่แล้วก็สามารถนำมารันบนเดสก์ท็อปได้ง่ายมาก

JetBrains เปิดตัวโปรแกรมแก้ไขโค้ด (editor) ในชื่อ Fleet ที่เน้นการนำงานง่ายๆ ได้อย่างรวดเร็วไม่กินเครื่อง แต่เปิดโหมดสมาร์ตได้ภายหลังเพื่อให้มันทำงานเป็น IDE เต็มรูปแบบ

ในโหมด editor นั้น Fleet สามารถไฮไลต์โค้ดได้, มีระบบเติมโค้ดอย่างง่ายๆ แต่เมื่อกดเปิดโหมดสมาร์ต จะวิเคราะห์โค้ดได้อย่างละเอียด เพิ่มตัวเติมโค้ดแบบฉลาด, ตัวช่วย refactor โค้ด, รองรับการดีบั๊กโค้ด ตอนนี้รองรับภาษา Java, Kotlin, Python, Go, JavaScript, Rust, TypeScript, และ JSON ในอนาคตเตรียมรองรับ PHP, C++, C#, และ HTML เพิ่มเติม

JetBrains พบว่าหลังจากพัฒนา IDE มา 20 ปี โปรแกรมเมอร์จำนวนมากต้องการฟีเจอร์มากบ้างน้อยบ้างตามโอกาส บางทีก็ต้องการแก้โค้ดเร็วๆ บางทีก็ต้องการ IDE เต็มรูปแบบ จึงเกิดเป็น Fleet ออกมา