OpenSearch โครงการที่ AWS แยกตัวมาจาก Elasticsearch ออกเวอร์ชัน 1.0 ถือว่ามีสถานะเป็น general availability (GA) พร้อมใช้งานจริงในโปรดักชัน

OpenSearch เป็นการ fork โครงการ Elasticsearch 7.10.2 กับ Kibana 7.10.2 มาพัฒนาเอง หลังจาก Elastic บริษัทผู้พัฒนา Elasticsearch ตัดสินใจเปลี่ยนไลเซนส์เมื่อต้นปี 2021 เพราะมองว่าบริษัทคลาวด์นำซอฟต์แวร์เหล่านี้ไปใช้งานฟรีๆ ทำให้ Elastic ไม่สามารถทำรายได้เท่าที่ควร

การเปลี่ยนแปลงใน OpenSearch 1.0 คือเริ่มถอดโค้ดที่เป็นเชิงพาณิชย์ (proprietary) ออก, เพิ่มการรองรับสถาปัตยกรรม ARM64 for Linux

mitmproxy พรอกซี่สำหรับแสดงข้อมูลการเชื่อมต่อเว็บแบบเข้ารหัส ออกเวอร์ชั่น 7.0 รองรับโปรโตคอลใหม่ๆ เช่น HTTP/2, WebSocket และการเชื่อมต่อ TCP เปล่าๆ ไม่เข้ารหัส

ในเวอร์ชั่นนี้ไคลเอนต์เช่นเบราว์เซอร์สามารถเชื่อมต่อแบบ HTTP/2 เข้าไปยัง mitmproxy หลังจากนั้น mitmproxy จะส่งต่อไปยังเซิร์ฟเวอร์แบบ HTTP/1

จุดแก้ไขสำคัญอีกอย่างหนึ่งคือการรองรับ WSL โดยเวอร์ชั่นนี้สามารถแสดงหน้าจอคอนโซลบนวินโดวส์ได้ถูกต้องแล้ว

ที่มา - mitmproxy

ไมโครซอฟท์เปิดซอร์สโค้ดดิสโทรลินุกซ์ที่ใช้ภายในบริษัท CBL-Mariner (CBL ย่อมาจาก Common Base Linux) ซึ่งปัจจุบันถูกใช้งานอยู่บน Azure

CBL-Mariner เป็นดิสโทรลินุกซ์ที่ออกแบบมาสำหรับงานคลาวด์และ edge computing ใช้ได้ทั้งภายในคอนเทนเนอร์และเป็นโฮสต์ แนวทางการออกแบบเน้นแกน OS ขนาดเล็ก ต้องการแรมและดิสก์น้อย บูตเร็ว แล้วสามารถเพิ่มแพ็กเกจที่ต้องการ (เป็น RPM) ในตอนสร้างอิมเมจ

ไมโครซอฟท์บอกว่าได้แรงบันดาลใจจาก Linux from Scratch และใช้ไฟล์ SPEC สำหรับสร้างแพ็กเกจมาจาก Fedora กับโครงการ Photon OS ของ VMware

Amazon ประกาศโอเพนซอร์สเอนจินเกม Lumberyard ของตัวเอง โดยใช้ชื่อโครงการใหม่ว่า Open 3D Engine (O3DE) และยกให้อยู่ในการดูแลของ Linux Foundation

Linux Foundation จะตั้งองค์กรลูกชื่อ Open 3D Foundation ขึ้นมารับผิดชอบการพัฒนา Open 3D Engine โดยมีบริษัทอื่นๆ เข้าร่วมอีกเป็นจำนวนมาก เช่น Adobe, Here, Huawei, Intel, Niantic, Red Hat และบริษัทเกมอีกจำนวนหนึ่ง

เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา Audacity ซอฟต์แวร์ตัดต่อเสียงแบบโอเพนซอร์ส ถูกซื้อกิจการโดย Muse Group บริษัทซอฟต์แวร์สายดนตรี เจ้าของเว็บไซต์ Ultimate Guitar และซอฟต์แวร์ MuseScore, MuseClass, ToneBridge ซึ่งหลายตัวเป็นโอเพนซอร์ส

จุดเริ่มต้นของ Muse Group มาจากชาวรัสเซีย Eugeny Naidenov สร้างเว็บไซต์ Ultimate Guitar ในปี 1998 และกลายเป็นเว็บไซต์ยอดนิยมของคนเล่นกีตาร์ จากนั้น Ultimate Guitar ออกเวอร์ชันแอพมือถือในปี 2007 และขยายตัวด้วยการซื้อกิจการแอพหลายตัวนับตั้งแต่ปี 2012 เป็นต้นมา แล้วเปลี่ยนชื่อเรียกตัวเป็น Muse Group ในช่วงปลายปี 2020

Canonical ประกาศว่า Ubuntu รองรับซีพียูสถาปัตยกรรม RISC-V ที่กำลังมาแรงในช่วงนี้ โดยเริ่มจากบอร์ดของ SiFive บริษัทของทีมผู้ก่อตั้ง RISC-V

Canonical บอกว่าสถาปัตยกรรม RISC-V ที่เป็นสถาปัตยกรรมเปิด มีความสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ จึงร่วมมือกับทีม SiFive พอร์ต Ubuntu มารันบนบอร์ดเหล่านี้ ที่ผ่านมาบอร์ด RISC-V สามารถรันลินุกซ์ได้อยู่แล้ว แต่การสนับสนุนอย่างเป็นทางการ การันตีการแก้บั๊กและออกแพตช์ความปลอดภัย ถือเป็นปัจจัยสำคัญให้นักพัฒนาเลือกใช้ RISC-V ในการสร้างผลิตภัณฑ์มากยิ่งขึ้น

Eclipse IDE ปัจจุบันออกเวอร์ชันใหม่ทุกไตรมาส ออกเวอร์ชัน 2021-06 มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญคือ

• รองรับ Java 16 เวอร์ชันล่าสุด
• รองรับสถาปัตยกรรม Mac AArch64 (Arm64) หรือ Apple M1
• ปรับปรุงเครื่องมือ Eclipse Java development tools (JDT)
• ปรับปรุงการทำงานของเทอร์มินัล เช่น การเปิดลิงก์ด้วย Ctrl+Click

นอกจากตัวโปรแกรมแล้ว องค์กรแม่คือ Eclipse Foundation ที่ปัจจุบันมีโครงการในสังกัดมากขึ้น ยังได้ตั้งคณะทำงาน Eclipse IDE Working Group ขึ้นมาเพื่อโฟกัสกับกระบวนการพัฒนาตัว Eclipse IDE ชัดเจนกว่าเดิม โดยมีสมาชิกเป็นตัวแทนจากบริษัทใหญ่ๆ เช่น IBM, SAP, VMware, Renesas อยู่ในคณะทำงานด้วย

Terraform ซอฟต์แวร์ที่ใช้กำหนดคอนฟิกเซิร์ฟเวอร์ด้วยแนวคิด infrastructure as code ออกเวอร์ชัน 1.0 ถือเป็นก้าวสำคัญนับจากออกเวอร์ชันแรกในปี 2014

Terraform พัฒนาโดยบริษัท HashiCorp ในซานฟรานซิสโก (บริษัทชื่อญี่ปุ่น เพราะผู้ก่อตั้งเป็นลูกครึ่งญี่ปุ่น-สหรัฐ) ที่โด่งดังจากการสร้าง Vagrant ซอฟต์แวร์ด้าน virtualization มาก่อน

แนวคิดของ Terraform คือการเขียนคอนฟิกเป็นโค้ด (declarative configuration files) ที่เรียกว่าภาษา HashiCorp Configuration Language (HCL) เพื่อให้ซอฟต์แวร์อ่านไฟล์เหล่านี้ได้ ทำงานอัตโนมัติได้ ช่วยให้การจัดการเครื่องจำนวนมากๆ ง่ายขึ้น ลดความผิดพลาดของมนุษย์ลง (ซอฟต์แวร์ตัวอื่นๆ ในลักษณะเดียวกันคือ Chef, Puppet, Ansible เป็นต้น)

ถึงแม้โลกแห่งการแชทพัฒนาไปไกลเท่าไร แต่ระบบแชทแบบดั้งเดิมคือ Internet Relay Chat (IRC) ก็ยังมีคนใช้อยู่มาก โดยเฉพาะชุมชนโอเพนซอร์สที่เติบโตมาในช่วงเดียวกับยุค IRC ทำให้เหล่านักพัฒนาสายโอเพนซอร์สนิยมตั้งห้องคุยกันใน IRC

เครือข่ายเซิร์ฟเวอร์ IRC ที่ได้รับความนิยมมายาวนานกว่า 20 ปีคือ Freenode ที่บริหารโดยอาสามัครภาคเอกชน แต่ในรอบเดือนที่ผ่านมา ก็มีความขัดแย้งในชุมชน Freenode จนสต๊าฟส่วนใหญ่ลาออกมาตั้งเครือข่ายเซิร์ฟเวอร์ใหม่ Libera Chat กันแทน และโครงการโอเพนซอร์สดังๆ ก็ย้ายหนีจาก Freenode กันเกือบหมด

ทีมงาน XgeneCloud โครงการโอเพนซอร์สสำหรับสร้าง API จากฐานข้อมูล เปิดตัวซอฟต์แวร์ใหม่คือ NocoDB ซอฟต์แวร์เลียนแบบ AirTable โดยใช้ฐานข้อมูลใดก็ได้

ตัว NocoDB รองรับเอนจินด้านหลังเป็น MySQL, PostgreSQL, SQL Server, sqlite, และ MariaDB ฟีเจอร์หลักคือการแปลงฐานข้อมูลให้เป็นสเปรดชีทเพื่อให้ผู้ใช้ทั่วไปทำงานได้ง่าย'

ฟีเจอร์อื่นๆ ของ NocoDB เช่น การแปลงข้อมูลเป็น Kanban, ปฎิทิน, ออกแบบฟอร์มสำรวจความเห็น สามารถแปลงข้อมูลทั้งหมดเพื่อใช้งานผ่าน API แบบ REST หรือแบบ GraphQL ก็ได้

สามารถดาวน์โหลดได้จาก GitHub หรือรันผ่าน Docker สัญญาอนุญาตเป็นแบบ AGPL ทำให้ต้องเปิดเผยส่วนที่แก้ไขหากเปิดให้บริการภายนอกองค์กร

โปรแกรมวาดภาพแบบเวกเตอร์ Inkscape ออกเวอร์ชัน 1.1 ถือเป็นการอัพเกรดใหญ่ครั้งแรกนับจาก Inkscape 1.0 เมื่อเดือนพฤษภาคม 2020 มีของใหม่หลายอย่างดังนี้

AlmaLinux หนึ่งในโครงการดิสโทรทดแทน CentOS ออกรุ่น 8.4 ตามหลัง RHEL 8.4 มาอย่างรวดเร็ว

นอกจาก AlmaLinux แล้ว เรายังมีทางเลือกอื่นๆ ใช้ทดแทน RHEL เวอร์ชันของ Red Hat อีก เช่น Oracle Linux ก็ออกเวอร์ชัน 8.4 มาพร้อมกัน ส่วน RockyLinux โครงการของผู้ก่อตั้ง CentOS ที่เริ่มต้นช้ากว่า เพิ่งออกรุ่นทดสอบเป็น 8.3 Beta อยู่ ณ ตอนนี้

การที่โครงการทดแทนทั้ง AlmaLinux และ Oracle Linux สามารถกลับมาออกเวอร์ชันเทียบ RHEL 8.4 ได้ในเวลาเพียงไม่กี่วัน ถือเป็นสัญญาณดีของผู้ใช้ CentOS เดิมว่าชีวิตยังมีทางออกอยู่

ไมโครซอฟท์ประกาศเปิดซอร์สโครงการ ebpf-for-windows นำ eBPF ที่เป็นการรันโค้ดภายใน sandbox ในเคอร์เนลเพื่อการดึงค่าต่างๆ ออกจากเคอร์เนลมาใช้บนวินโดวส์

eBPF (Extended Berkeley Packet Filter) เป็นส่วนย่อยของเคอร์เนลลินุกซ์ที่เปิดทางให้ผู้ใช้ส่งโค้ดเข้าไปรันในเคอร์เนลโดยตรง โดยก่อนรันจะมีการตรวจสอบความปลอดภัย และยืนยันว่าโปรแกรมไม่ทำงานนานเกินไป (เช่น ไม่มี loop)

ทีมวิศวกร Instagram เปิดเผยซอร์สโค้ดโครงการ Cinder ซึ่งเป็นการ fork ตัว CPython (Python เวอร์ชันหลักที่เราใช้กันทั่วไป) ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นกว่าเดิม

Cinder เป็นโครงการภายในของ Instagram ที่นำ CPython 3.8 มาปรับแต่งหลายด้าน เช่น bytecode inline caching, eager evaluation of coroutines, method-at-a-time JIT และการลองทำ Static Python ทั้งหมดเพื่อให้ประสิทธิภาพดีขึ้นกว่าเดิม

Pyston โครงการภาษาไพธอนประสิทธิภาพสูงที่เริ่มต้นโครงการโดย Dropbox เมื่อปี 2014 กลับมาพัฒนาและเปิดซอร์สอีกครั้งในเวอร์ชั่น 2.2 หลังจากทาง Dropbox ทิ้งโครงการไปเมื่อปี 2017 ทีมงานตัดสินใจออกมาตั้งบริษัทแยกเพื่อให้บริการซัพพอร์ตในปี 2020

Pyston เป็นรันไทม์ไพธอนที่มี C API เข้ากันได้กับโครงการหลัก ทำให้สามารถใช้แพ็กเกจหลักๆ ได้ทันทีผ่านทางคำสั่ง pip-pyston3 ตัวโครงการรองรับภาษาไพธอนเวอร์ชั่น 3.8

Red Hat เตรียมเปิดซอร์ส StackRox ซอฟต์แวร์ความปลอดภัย Kubernetes ที่ซื้อกิจการมาในเดือนมกราคม 2021

ซอฟต์แวร์ของ StackRox จะกลายมาเป็นโครงการต้นน้ำของ Red Hat Advanced Cluster Security for Kubernetes ที่เป็นผลิตภัณฑ์จับลูกค้าองค์กรแบบคิดเงิน ของ Red Hat (ลักษณะจะคล้าย Fedora ที่เป็นฐานของ RHEL)

อุตสาหกรรมเกมในช่วงหลังนิยมใช้คลาวด์เป็น backend กันมากขึ้น และผู้ให้บริการคลาวด์เองก็เริ่มออกบริการ-ซอฟต์แวร์มาจับตลาดบริษัทเกมเช่นกัน

กรณีล่าสุดคือ Google Cloud ร่วมกับ 2K Games เปิดตัวซอฟต์แวร์ชื่อ Open Saves เอาไว้จัดการระบบสตอเรจของเกมบนคลาวด์

ปัญหาเกิดจากสตอเรจบนคลาวด์มีให้เลือกหลากหลาย ทั้งแบบแคชระยะสั้น, ข้อมูลเชิงโครงสร้าง (structured), ข้อมูลแบบวัตถุ (object) ทำให้นักพัฒนาเกมอาจเจอปัญหาเลือกไม่ถูก ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพ-ต้นทุนค่าสตอเรจ

กูเกิลกับ 2K จึงพัฒนา Open Saves เป็นตัวคั่นกลาง คอยเลือกสตอเรจให้เหมาะสมกับข้อมูลแต่ละประเภทโดยอัตโนมัติ เช่น เลือกชนิดของแคชให้โดยอิงจากขนาดข้อมูล-ความถี่ในการเรียกใช้

Fedora ออกเวอร์ชัน 34 ของใหม่ที่สำคัญดังนี้

ช่วงหลังเราเห็นความนิยมใช้ภาษา Rust ทดแทน C ด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย เพราะมีฟีเจอร์ memory safety ที่ตัวภาษาเอง ตัวอย่างที่สำคัญคือ Android จะเริ่มใช้ Rust เขียนบางส่วนของ OS แล้ว

ถ้าไม่นับระดับของ OS โครงการหนึ่งที่เป็นหัวหอกในเรื่องนี้คือ Rustls ไลบรารีที่เขียนขึ้นมาใช้แทน OpenSSL ซึ่งเป็นไลบรารีสำคัญของโลกซอฟต์แวร์ เพราะถูกใช้ในการเชื่อมต่อแบบปลอดภัย (SSL/TLS) แต่ตัว OpenSSL เขียนด้วย C จึงมีบั๊กหรือช่องโหว่หน่วยความจำอยู่มาก ตัวอย่างที่โดดเด่นคือ กรณีของบั๊ก Hearthbleed ที่สร้างผลกระทบไปทั่วโลกในช่วงปี 2014

Confluent Inc. บริษัทที่อยู่เบื้องหลังการพัฒนา Apache Kafka ยื่นเอกสารต่อ กลต. สหรัฐ เพื่อเตรียมเข้าขายหุ้น IPO แล้ว

Apache Kafka เป็นซอฟต์แวร์จัดการ event streaming (บ้างก็เรียก data pipeline) เพื่อนำข้อมูลปริมาณมากๆ เข้าระบบอย่างรวดเร็ว ตัวซอฟต์แวร์เริ่มพัฒนาโดยทีมวิศวกรของ LinkedIn ช่วงปี 2011 ก่อนเปิดเป็นโอเพนซอร์ส และยกให้ Apache Software Foundation ดูแลต่อ

Node.js ออกเวอร์ชันเลขคู่ประจำปี 2021 คือ Node.js 16.0.0 โค้ดเนม Gallium ที่จะกลายเป็นเวอร์ชันซัพพอร์ตระยะยาว (LTS) ในอนาคต

ปกติแล้ว Node.js ออกเวอร์ชันใหม่ปีละ 2 รอบคือ รุ่นเลขคู่ในเดือนเมษายน และรุ่นเลขคี่ในเดือนตุลาคม โดยรุ่นเลขคู่จะเข้าสถานะ LTS เมื่อรุ่นเลขคี่ออกตามมา (เช่น 16.x จะเป็น LTS เมื่อ 17.0 ออก)

ของใหม่ใน Node.js 16.0 คือรองรับ Apple Silicon, ปรับมาใช้เอนจินจาวาสคริปต์ V8 เวอร์ชัน 9.0, เพิ่ม Timers Promises API, เลิกซัพพอร์ต Python 2 เป็นต้น

Node.js จะมีรุ่นที่ซัพพอร์ตพร้อมกันครั้งละ 3 รุ่น ปัจจุบันคือ 10.x, 12.x, 14.x เมื่อออกรุ่นใหม่คือ 16.0 จะทำให้รุ่น 10.x สิ้นสถานะซัพพอร์ตตอนสิ้นเดือนเมษายนนี้

เนื่องจากเพิ่งมีเวลาสะสางไฟล์เพลงที่มีเก็บไว้แล้วพบว่ามีเพลงจำนวนมากที่ไม่มี metadata ทำให้ไม่รู้ว่าเพลงอะไร ในยุคนี้เราไม่ต้องเปิดเพลงฟัง แล้วจับเนื้อร้อง เพื่อเอาไปค้นหาด้วย Google อีกแล้ว เราสามารถใช้ Shazam เพื่อหาว่าเพลงที่เปิดอยู่คือเพลงอะไรได้โดยง่ายแล้วไปแก้ไขข้อมูลด้วยมือ หนึ่งถึงสองเพลงแรกยังสนุกอยู่ แต่ปรากฏว่ามีนับร้อยเพลงที่ไม่มี metadata ก็ไม่ไหวแล้ว ถึงได้พยายามหาวิธีที่ดีกว่านี้ แล้วคำตอบคือ MusicBrainz ครับ

Grafana Labs เดินตามรอย Elastic Inc ด้วยการเปลี่ยนสัญญาอนุญาต 3 โครงการหลัก ได้แก่ Grafana, Loki, และ Tempo จาก Apache License เป็น AGPL เพื่อป้องกันการนำซอฟต์แวร์ไปให้บริการคลาวด์

ช่วงสองปีที่ผ่านมา บริษัทที่พัฒนาโครงการโอเพนซอร์สเปลี่ยนไลเซนส์เพื่อป้องกันการให้บริการคลาวด์หลายครั้ง โครงการสำคัญๆ คือ MongoDB และ Elasticsearch ที่เปลี่ยนไปใช้ SSPL แทน

Deno รันไทม์สำหรับรันจาวาสคริปต์บนเซิร์ฟเวอร์ คู่แข่ง NodeJS ออกเวอร์ชั่น 1.9 โดยมีฟีเจอร์ใหญ่คือการเตรียมเปลี่ยน HTTP Server ในตัว จากเดิมที่เป็นเซิร์ฟเวอร์เขียนด้วย TypeScript มาเป็นโครงการ Hyper ที่เป็นภาษา Rust (ตัว Deno เองเป็น Rust อยู่แล้ว)

การเปลี่ยนเซิร์ฟเวอร์ใหม่ทำให้ Deno จะรองรับ HTTP/2 ไปด้วย และประสิทธิภาพยังดีขึ้นถึง 48% จากการทดสอบตอบกลับด้วยข้อความ Hello World อย่างเดียว แต่ตอนนี้ฟีเจอร์นี้ยังปิดไว้เป็นค่าเริ่มต้น ต้องเปิดด้วยออปชั่น --unstable เท่านั้น

ฟีเจอร์อื่นๆ เช่น

โครงการ Apache Mesos ที่เป็นคู่แข่งโดยตรงของ Kubernetes เงียบเหงาลงไปมากในช่วงหลัง โดยปี 2020 มีการออกรุ่นใหม่เพียงครั้งเดียว (ปี 2019 ออก 2 รุ่นใหญ่ 5 รุ่นย่อย) จนล่าสุดทีมพัฒนา Mesos เริ่มหารือกันว่าจะยุติการพัฒนาโครงการนี้แล้ว

Apache Mesos เป็นโครงการที่เริ่มตั้งแต่ปี 2009 โดยทีมพัฒนาชุดแรกได้ก่อตั้งบริษัท Mesosphere มาหารายได้ในเชิงพาณิชย์ แต่ช่วงหลังกลับทานกระแส Kubernetes ไม่ไหว จนบริษัท Mesosphere ต้องเปลี่ยนชื่อตัวเองเป็น D2iQ และหันมาทำธุรกิจกับ Kubernetes แทน ความสนใจพัฒนา Mesos จึงลดลงไปมาก