Galaxy Note 10 และ Note 10 Plus สิ้นระยะซัพพอร์ตของซัมซุง หลังวางขายในเดือนสิงหาคม 2019 ได้แพตช์ความปลอดภัยนาน 4 ปี (แพตช์สุดท้ายเดือนสิงหาคม 2023)
Galaxy Note 10 ถือเป็นหนึ่งในมือถือรุ่นแรกๆ ของซัมซุงที่ได้อัพเกรด OS ใหญ่ 3 เวอร์ชัน (ตัวแรกคือ Galaxy S10 ที่ออกปีเดียวกัน) โดยมาพร้อม Android 9 และจบด้วย Android 12
หลังจากนั้น ซัมซุงยังขยายระยะเวลาออกแพตช์ความปลอดภัยเป็น 5 ปี โดยเริ่มจาก Galaxy S21 เป็นต้นไป
ทุกวันนี้รูปแบบการทำงานในหลายธุรกิจกลายเป็น Hybrid Work คือ การทำงานจากที่ไหนก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นที่บ้าน ที่ออฟฟิศ หรือนอกสถานที่อื่นๆ หลายคนเรียกว่า Work from Anywhere ซึ่งหมายถึงระบบการทำงาน ข้อมูลสำคัญต่างๆ ต้องสามารถเข้าถึงได้ ไม่เป็นข้อจำกัดในการทำงานนอกออฟฟิศ แต่ก็เป็นโจทย์สำคัญที่ทำให้องค์กรธุรกิจต้องให้ความสำคัญกับมาตรการความปลอดภัยที่เข้มข้นมากขึ้นด้วย เพราะความสะดวกสบายมักจะมาพร้อมกับภัยคุกคาม การเตรียมความพร้อมและบริหารจัดการอย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยเพิ่มโอกาสและปิดจุดบกพร่องได้อย่างดี
Procreate แอพวาดภาพชื่อดังบน iPad เปิดตัวแอพใหม่ Procreate Dreams ต่อยอดจากงานวาดภาพมาสู่การทำแอนิเมชัน 2D
แนวทางของ Procreate Dreams ยังคงเป็นการใช้ปากกาเพื่อวาดภาพบนหน้าจอแท็บเล็ต แต่เพิ่มฟีเจอร์ด้านการทำแอนิเมชั่น ไทม์ไลน์เข้ามาด้วย จุดเด่นของมันคือ UI ที่เอื้อให้นิ้วสัมผัสหรือใช้ปากกาควบคุมไทม์ไลน์ บวกกับการแสดงผลลัพธ์แบบเรียลไทม์ ทำให้โฟลว์การทำงาน วาดรูปไป สั่งให้เคลื่อนไหวไปด้วยนั้นลื่นไหล
ฟีเจอร์อย่างอื่นสำหรับงานแอนิเมชันอย่างเอฟเฟคต์ ใส่เสียงประกอบ ฟอนต์ ก็มีครบถ้วน ไฟล์ผลลัพธ์ที่ได้จะเซฟเป็น .dream แล้วซิงก์ลง iCloud ให้อัตโนมัติ รายการฟีเจอร์ทั้งหมดดูได้จาก Procreate Dreams
Surface Duo รุ่นแรกสิ้นระยะซัพพอร์ต 3 ปีตามที่สัญญาไว้ (ออกขายเดือนกันยายน 2020, สิ้นอายุเดือนกันยายน 2023) ตัวฮาร์ดแวร์มาพร้อม Android 10 และได้อัพเกรดระบบปฏิบัติการสองเวอร์ชัน หยุดอยู่ที่ Android 12L ไม่ได้อัพเกรดครบ 3 เวอร์ชันตามที่สัญญาไว้
มีรายงานจาก The Wall Street Journal พูดถึงแผนการพัฒนา AI ผู้ช่วยตัวใหม่ของ Meta บริษัทแม่ของ Facebook และ Instagram โดยมีเป้าหมายให้ความสามารถสูงกว่าโมเดล Llama 2 ที่เปิดตัวเมื่อสองเดือนที่แล้ว และสามารถแข่งขันกับ GPT-4 ของ OpenAI ได้
แผนการเทรนโมเดลใหม่ดังกล่าวจะเริ่มในต้นปี 2024 เนื่องจาก Meta จะใช้เซิร์ฟเวอร์ประมวลผลในศูนย์ข้อมูลตนเองทั้งหมด แตกต่างจาก Llama 2 ที่ใช้ทรัพยากรของ Azure จากไมโครซอฟท์ ซึ่งตอนนี้บริษัทก็รับสมัครพนักงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสั่งซื้อจีพียู H100 จาก NVIDIA จำนวนมากอีกด้วย
อีกสองวันก่อนถึงงาน Wonderlust เปิดตัว iPhone รุ่นใหม่ ยังคงมีรายงานเพิ่มเติม ซึ่งข้อมูลนี้มาจาก Mark Gurman แห่ง Bloomberg คนเดิม ว่าด้วยแผนงานในร้าน Apple Store
โดยเขาบอกว่าตอนนี้สินค้าที่ Apple Store เริ่มเคลียร์ของและมีสต็อกเหลือน้อยแล้วได้แก่ Apple Watch Ultra, สายนาฬิกา Apple Watch, เคสหนัง, เคสกระเป๋าสตางค์แบบ MagSafe, iPhone 12, iPhone 13 mini และ iPhone รุ่น Pro ทั้งหมด ซึ่งอาจบอกใบ้ว่าสินค้าเหล่านี้ แอปเปิลจะหยุดจำหน่าย เพื่อออกรุ่นใหม่ (แต่ยังหาซื้อได้จากช่องทางอื่น ตามสต็อกที่เหลือ)
มีรายงานว่า Alibaba ได้ออกอีเมลแจ้งภายในบริษัทว่า Daniel Zhang จะลาออกจากตำแหน่งซีอีโอของส่วนธุรกิจคลาวด์ ซึ่งเป็นตำแหน่งที่เขาเพิ่งย้ายมาเป็นเมื่อปลายเดือนมิถุนายน ตามแผนการปรับโครงสร้างองค์กรของ Alibaba ที่แยกธุรกิจออกเป็นบริษัทย่อย
Eddie Wu ประธานกลุ่ม Alibaba ซึ่งเป็นตำแหน่งก่อนหน้านี้ของ Zhang ด้วย จะมารับตำแหน่งซีอีโอส่วนธุรกิจคลาวด์นี้เพิ่มอีกตำแหน่ง
กลุ่มธุรกิจ Alibaba Cloud เป็นหนึ่งในธุรกิจที่ Alibaba โฟกัสมากเป็นพิเศษหลังการแยกออกมาเป็น 6 บริษัท โดยมีแผนนำบริษัทเข้าตลาดหุ้นให้ได้ภายใน 12 เดือน มูลค่ากิจการคาดว่าอยู่ที่ 4-6 หมื่นล้านดอลลาร์
นอกจากการโชว์ Pixel 8/Pixel 8 Pro แล้ว กูเกิลยังโพสต์คลิปของ Pixel Watch 2 ก่อนงานเปิดตัว 4 ตุลาคม ตามมาอีกด้วย
จากคลิปที่นำมาโชว์ เรายังเห็นแนวทางการใช้หน้าปัดทรงกลมแบบเดิม จุดแตกต่างสำคัญของ Pixel Watch 2 เทียบกับรุ่นแรกคือตัวเม็ดมะยม (crown) และการเรียงเซ็นเซอร์ที่ด้านหลังตัวเรือน ก่อนหน้านี้มีข่าวลือว่าจะใช้ชุดเซ็นเซอร์จาก Fitbit Sense 2
Pixel Watch 2 ยังคาดว่าจะใช้ชิป Snapdragon W5/W5+ ที่เปิดตัวช่วงกลางปี 2022 แทนการใช้ชิป Exynos 9110 ด้วย
Walter Isaacson นักเขียนหนังสือชีวประวัติคนดังที่เคยมีผลงานเล่ม Steve Jobs กำลังเขียนหนังสือชีวประวัติของ Elon Musk โดยได้สิทธิเข้าถึงและสัมภาษณ์ Musk โดยตรง ทำให้เราได้รู้ข้อมูลของเขาเพิ่มอีกหลายอย่างจากหนังสือที่กำลังจะวางขายในสัปดาห์หน้า
ประเด็นข่าวใหญ่คือ Grimes นักร้องสาวอดีตแฟนเก่าของ Elon ที่เลิกกันไปในปี 2021 และมีลูกด้วยกัน 2 คนคือ X กับ Y เอาเข้าจริงแล้วยังมีลูกคนที่สามด้วยกันอีกคือ Techno Mechanicus หรือชื่อเล่น Tau ตั้งชื่อตามตัวอักษรกรีก
ตอนนี้ยังไม่มีข้อมูลระบุชัดว่า Tau เพศอะไร และอายุเท่าไร
Amazon ปรับปรุงเงื่อนไขการเผยแพร่ผลงานหนังสือผ่าน Kindle Direct Publishing (KDP) หลังจากกลุ่มนักเขียนในสหรัฐร้องเรียนว่าคอนเทนต์หนังสือ ที่ใช้ AI สร้างขึ้นมาทั้งหมดมีจำนวนเพิ่มขึ้นมาก จนกระทบกับการค้นหางานเขียนที่คนแต่ง
OpenAI ขึ้นข้อมูลในหน้าเว็บสำหรับบุคลากรภาคการศึกษา (โดยเฉพาะครู-อาจารย์) ยอมรับว่าระบบตรวจสอบว่าการบ้านหรืองานเขียนของนักเรียนทำด้วย AI หรือไม่ นั้นไม่สามารถตรวจจับได้
เนื้อหาส่วนนี้เป็นคำถามว่า Do AI detectors work? ซึ่งคำตอบของ OpenAI คือ "In short, no." และขยายความว่าแม้บริษัทหลายแห่งซึ่งรวม OpenAI ด้วย พยายามออกตัวตรวจจับมาก็ตาม แต่ไม่มีระบบตัวไหนทำงานได้น่าเชื่อถือมากเพียงพอ
OpenAI ยังเตือนว่าระบบ ChatGPT ของตัวเองไม่มี "ความรู้" ว่าคอนเทนต์ที่ป้อนเข้าไปอาจสร้างด้วย AI ได้ หากผู้ใช้พบคำถามกลับของ ChatGPT ในแนวว่า "เขียนด้วย AI หรือเปล่า?" ให้พึงระลึกว่าเป็นคำถามแบบสุ่มมั่วๆ ไม่ได้แปลว่า ChatGPT ตรวจจับได้
แบรนด์คีย์บอร์ด Keychron เปิดตัวคีย์บอร์ดใหม่ Keychron C3 Pro มีจุดเด่นคือเป็นคีย์บอร์ดแบบเมคานิคอลมีแบบสาย (Wired Mechanical Keyboard) ในราคาถูกเพียง 34.99 ดอลลาร์
คีย์บอร์ดแมคานิคอลราคาถูกอาจมีขายอยู่ก่อนแล้ว แต่การที่แบรนด์ระดับ Keychron ลงมาทำตลาดนี้เองจึงน่าจับตา ตัวคีย์บอร์ดมีฟีเจอร์หลายอย่าง เช่น ฐานรองแผ่นเพลตแบบ gasket-mount มีชิ้นส่วนปะเก็น (gasket) ช่วยเพิ่มความทนทานและลดความดังเสียง ซึ่งมักมีในคีย์บอร์ดราคาแพง เป็นต้น
Cisco ประกาศเตือนภัยช่องโหว่ในซอฟต์แวร์ Cisco Adaptive Security Appliance (ASA) และ Cisco Firepower Threat Defense (FTD) ที่เปิดให้โจมตีแบบ brute force รหัสผ่านต่อฮาร์ดแวร์ไพร์วอลล์ของ Cisco ที่ใช้ซอฟต์แวร์เหล่านี้ได้
การโจมตีจะเกิดขึ้นได้ต้องเข้าทั้ง 2 เงื่อนไขคือ มีผู้ใช้ในระบบอย่างน้อยหนึ่งรายตั้งรหัสผ่านเก็บในฐานข้อมูลโลคัล และเปิด SSL VPN ในช่องทางอินเทอร์เฟซของระบบ
นักวิจัยจากบริษัทความปลอดภัย Rapid7 รายงานว่าพบการโจมตีแบบ brute force ลักษณะนี้มาตั้งแต่เดือนมีนาคม มีองค์กรอย่างน้อย 11 แห่งโดนโจมตี รูปแบบการโจมตีมุ่งเป้าไปยังอุปกรณ์ที่ไม่ได้เปิด multi-factor authentication (MFA) เพราะ brute force สำเร็จแล้วเจาะเข้าได้เลย
Dennis Austin ผู้ร่วมสร้าง PowerPoint ซอฟต์แวร์นำเสนอผลงานยอดนิยม เสียชีวิตภายในบ้านของเขาเมื่อวันที่ 1 กันยายน ที่ผ่านมา ด้วยวัย 76 ปี สาเหตุจากมะเร็งปอด
PowerPoint เปิดตัวครั้งแรกในปี 1987 โดยบริษัท Forethought ซึ่ง Austin ทำงานที่นั่น เขาพัฒนาโปรแกรมนี้ร่วมกับ Robert Gaskins ผู้ได้เครดิตในการร่วมสร้าง PowerPoint อีกคน ซอฟต์แวร์มีเป้าหมายมาแทนที่การใช้แผ่นใสแสดงเนื้อหาผ่านโปรเจกเตอร์ โดยนำคอมพิวเตอร์มาแทนที่ ให้มีความลื่นไหลในการนำเสนอข้อมูล โปรแกรมเวอร์ชันแรกสร้างมาสำหรับระบบปฏิบัติการ Macintosh
เป็นรายงานจาก Steve Moser นักพัฒนาแอป ที่พบโค้ดของ Uber ระบุถึงฟีเจอร์ใหม่มีโค้ดเนมในแอปว่า Chore โดยมีคำสั่งสามารถจ้างคนมาทำงานให้ ขั้นต่ำอย่างน้อย 1 ชั่วโมง ผู้ใช้งานต้องระบุงานที่ต้องการให้มาทำ เวลานัดหมาย แล้ว Uber จะคำนวณค่าใช้จ่ายพร้อมหาคนที่จะรับงานนั้นให้
รูปแบบแอปจ้างคนอื่นมาทำงานเล็ก ๆ น้อย ๆ ให้นี้ คล้ายกับ TaskRabbit แพลตฟอร์มจ้างคนมาทำงานทั่วไปให้แทนเช่น จัดสวน ประกอบของ งานบ้าน ฯลฯ ซึ่งเป็นสตาร์ทอัพสายออนดีมานด์รุ่นเดียวกับ Uber โดยตอนนี้ TaskRabbit มี IKEA เป็นเจ้าของ
Bun รันไทม์จาวาสคริปต์ ออกเวอร์ชัน 1.0 ตามที่ประกาศไว้ ของใหม่ที่เพิ่มเข้ามาจากเวอร์ชัน 0.8 คือรองรับการรันเฟรมเวิร์คยอดนิยม Next.js, Astro, Nest.js แล้ว
Bun เป็นรันไทม์ที่ออกแบบมาให้ใช้แทน Node.js ได้ทันที (drop-in replacement) สามารถนำแอพที่เขียนบน Node.js และแพ็กเกจ npm มาใช้ทำงานได้เลย จุดเด่นของมันคือความเร็วที่เหนือกว่า 4 เท่า ยิ่งถ้าเขียนโค้ดมาเป็น TypeScript ที่ต้องแปลง (transpile) มาเป็น JavaScript ก่อนรัน ยิ่งเห็นความแตกต่างมากขึ้นอีก เพราะ Bun มีตัว transpiler ฝังมาในรันไทม์เลย สามารถรัน TypeScript ได้ในตัวเช่นเดียวกับ JavaScript
Jensen Huang ซีอีโอของ NVIDIA ไปเยือนอินเดีย ได้เข้าพบนายกรัฐมนตรี Narendra Modi และประกาศความร่วมมือกับบริษัทยักษ์ใหญ่ของอินเดีย 2 ราย ได้แก่ Reliance Industries และ Tata Group
กรอบความร่วมมือกว้างๆ บอกเพียงว่าทั้งสองบริษัทจะสั่งซื้อ ชิป NVIDIA GH200 Grace Hopper Superchip มาสร้างซูเปอร์คอมพิวเตอร์ประมวลผล AI ในอินเดีย
กรณีของ Reliance Industries ซึ่งเป็นบริษัทแม่ของ Reliance Jio Infocomm โอเปอเรเตอร์อันดับหนึ่งของอินเดียยุคปัจจุบันด้วย ต้องการพัฒนาบริการเพื่อลูกค้าของ Jio จำนวน 450 ล้านคน โดยเครื่องเซิร์ฟเวอร์เหล่านี้จะให้บริการนักวิจัย นักพัฒนา สตาร์ตอัพในอินเดียด้วย
Pinterest เปิดตัวเทคโนโลยีใหม่สำหรับ AI เพื่อรองรับความหลากหลาย (Inclusive) โดยสามารถจำแนกรูปร่างประเภทต่าง ๆ (Body Type) ทั้งทรวดทรง ขนาด และลักษณะ ซึ่งเรียนรู้จากรูปภาพมากกว่า 5 พันล้านภาพในแพลตฟอร์ม ทำให้ผู้ใช้งานสามารถค้นหาแฟชั่นหรือสไตล์ ตามลักษณะรูปร่างของตนได้ตรงมากขึ้น เพิ่มความสบายใจในการใช้งาน
ฟีเจอร์นี้เป็นการพัฒนาต่อเนื่องจาก Try On ฟีเจอร์ทดลองใช้เครื่องสำอาง เครื่องแต่งกาย ตามลักษณะของแต่ละคน ซึ่งรองรับทั้งสีผิว ลักษณะเส้นผม และล่าสุดก็คือลักษณะร่างกายนั่นเอง
ย้อนไปในเดือนกรกฎาคม Meta ได้เปิดตัว Threads แอปโซเชียลเน้นโพสต์ข้อความ ซึ่งการเลือกจังหวะเวลาเปิดตัวในช่วงที่ Twitter ตอนนั้นตั้งลิมิตผู้ใช้งาน ส่งผลให้ Threads กลายเป็นทางเลือกที่คนแห่กันมาสมัครลองใช้ ทำสถิติมีผู้สมัครใช้งาน 100 ล้านบัญชี ในเวลาเพียง 5 วัน เร็วที่สุดในทุกแพลตฟอร์มที่เคยมีมา
Jesse Chen ผู้จัดการฝ่ายวิศวกรรมของ Threads ได้เขียนบล็อกและให้สัมภาษณ์ พูดถึงความท้าทายของโครงการ ที่มีระยะเวลาสั้นในการพัฒนา ตลอดจนการสเกลเพื่อรองรับผู้สมัครใช้งานจำนวนมหาศาลที่ไม่เคยมีมาก่อน
TechCrunch รายงานว่า Twitter/X เริ่มแสดงโฆษณาแบบไม่มีป้ายกำกับบอกว่าเป็นโฆษณา (Ad หรือของเดิมใช้คำว่า Promoted) เป็นโพสต์เนียนๆ เหมือนข้อความทั่วไปที่ไม่ใช่โฆษณา
TechCrunch ทดลองแล้วยืนยันว่าพบโพสต์โฆษณาเนียนๆ ที่ตัดคำว่า Ad ตรงมุมขวาบนออกไปจริงๆ โดยจุดสังเกตว่าเป็นโฆษณาแอบเนียนหรือไม่ คือโฆษณาไม่มีตัวเลขแสดงเวลาที่โพสต์ และสามารถเช็คโดยกดปุ่ม ... ที่มุมขวาบน หากยังมีเมนูแบบเดียวกับโฆษณา เช่น Why this ad? ก็เท่ากับว่าเป็นโฆษณา
ที่มา - TechCrunch
กลุ่มฟินเทค Ant Group เปิดตัวโมเดล AI สร้างเนื้อหาหรือ Generative AI สำหรับสายการเงินโดยเฉพาะ ซึ่ง Ant เรียกว่า Financial LLM โดยมาพร้อมกับแอพพลิเคชันทางการเงินที่ใช้โมเดลดังกล่าวคือ Zhixiaobao 2.0 ผู้ช่วยทางการเงินสำหรับลูกค้าบุคคล และ Zhixiaozhu 1.0 ผู้ช่วยทางการเงินสำหรับลูกค้าสถาบันการเงิน
โดย Zhixiaobao 2.0 จะเข้ามาช่วยทั้งการแนะนำการจัดพอร์ตการลงทุน การกระจายสินทรัพย์ลงทุน ตลอดจนให้ความรู้ทางการเงิน ขณะที่ Zhixiaozhu 1.0 จะมาช่วยในงานการเป็นที่ปรึกษาการลงทุน อ่านบทวิเคราะห์การลงทุน ประเมินโอกาสทางการลงทุน และช่วยสร้างเนื้อหาบทวิเคราะห์
Anthropic บริษัท AI ที่ก่อตั้งโดยอดีตพนักงาน OpenAI และได้รับการสนับสนุนจากกูเกิล เปิดตัวบริการ Claude Pro เพื่อรันโมเดล Claude แบบไม่โดนจำกัดปริมาณใช้งานเหมือนรุ่นปกติ เทียบเท่ากับ ChatGPT Plus ของฝั่ง OpenAI และคิดราคาเท่ากันเป๊ะคือ 20 ดอลลาร์ต่อเดือน
Claude Pro สามารถใช้งานโมเดลได้เยอะกว่าเวอร์ชันฟรี 5 เท่า และมีคิวพิเศษให้รันโมเดลได้ก่อนในช่วงผู้ใช้งานเยอะๆ รวมถึงได้สิทธิลองใช้ฟีเจอร์ใหม่ก่อนคนทั่วไปด้วย
MediaTek ประกาศความสำเร็จว่าสามารถผลิตชิป Dimensity ด้วยกระบวนการผลิต 3nm ของ TSMC สำเร็จแล้ว โดยจะเริ่มผลิตเป็นจำนวนมากในปีหน้า
ตอนนี้ยังไม่มีรายละเอียดของชิป Dimensity ตัวใหม่นี้ (คงต้องรอเปิดตัวทางการอีกที) บอกแค่ว่าชิปจะเริ่มถูกนำไปใช้งานจริงในช่วงครึ่งหลังของปี 2024
กระบวนการผลิต 3nm ของ TSMC ช่วยให้วงจรทรานซิสเตอร์หนาแน่นขึ้น 60% เทียบกับแบบ 5nm ช่วยให้ใช้พลังงานน้อยลง 32% ในระดับการทำงานเท่าเดิม
TSMC เริ่มเดินสายการผลิตชิป 3nm เมื่อปลายปี 2022 และคาดว่าลูกค้ากลุ่มแรกๆ คือแอปเปิลที่จะใช้กับชิป A17 Bionic (iPhone 15) และ M3
กูเกิลประกาศเปิดใช้งาน Privacy Sandbox ระบบตามรอยผู้ใช้งานที่มาแทนคุกกี้ ใน Chrome อย่างเป็นทางการ หลังเริ่มเสนอแนวคิดนี้มาตั้งแต่ปี 2019 และทยอยปรับปรุงมาเรื่อยๆ จนลงตัว
แนวทางของ Privacy Sandbox คือเลิกเก็บคุกกี้เพื่อตามรอยว่าผู้ใช้เข้าเว็บไหนบ้าง แต่เพื่อเปิดโอกาสให้ธุรกิจโฆษณายังอยู่ได้ ตัวเบราว์เซอร์ Chrome เปลี่ยนมาเก็บหัวข้อความสนใจของผู้ใช้ (Topics) เช่น รถยนต์ ภาพยนตร์ กีฬา ท่องเที่ยว ดนตรี ฯลฯ แบบกว้างๆ แทน เมื่อเราเข้าเว็บไซต์ที่ฝังโฆษณา ระบบโฆษณาจะขอหัวข้อความสนใจจากเบราว์เซอร์เพื่อเลือกแสดงโฆษณาในหมวดที่เราน่าจะสนใจ แทนการยิงโฆษณาแบบหว่านๆ ที่อาจไม่เข้าเป้าเลย
ยิ่งใกล้งานอีเวนต์ใหญ่ Wonderlust เปิดตัว iPhone ประจำปีของแอปเปิล ข่าวลือก็จะมีมากขึ้นเรื่อย ๆ ข้อมูลนี้มาจากนักวิเคราะห์ขาประจำสายซัพพลายเชน Ming-Chi Kuo ซึ่งพูดถึงแผนการออก Mac รุ่นใหม่
Kuo ใช้คำว่า ดูเหมือนแอปเปิลจะไม่มี MacBook รุ่นใหม่ออกมาภายในปีนี้ (ซึ่งน่าจะหมายถึงรุ่นที่ใช้ชิป M3)